Sınıf İçi İletişim - (Sınıf Yönetimi Eğitim Bilimleri )

�LET���M

Toplumsal bir varl�k olan insan�n en önemli özelliklerinden birisi de kendi cinsiyle ili�ki kurmas�, duygu ve dü�üncelerini bir di�erine aktarmas�d�r. �nsan�n bu özelli�i ondaki ileti�im yetene�i ile ilgilidir. �leti�im, insanlar aras�ndaki sözel ve sözel olmayan konu�malard�r. �nsanlar ileti�lim yoluyla geli�irler. E�itimin temel amaçlar�ndan birisi de insanlar�n ileti�im becerilerini geli�tirmektir.

Genel anlamda ileti�imin gerçekle�mesi için iki sistem gereklidir. Bu sistemler, kar��l�kl� iki insan veya iki hayvani iki makine ya da bir insan ile bir hayvan ve bir insan ile bir makine olabilir.

�leti�im insanlar aras�nda anlamlar� ortak k�lma i�lemidir. Bir ba�ka tan�ma göre ise ileti�im iletiyi gönderen ve alan aras�nda olu�turulan bir al��veri� ili�kisi içinde payla��lan, ortakla�a yararlan�m ile olu�an bir süreçtir.

�leti�imin özellikleri:

�leti�imde ilk dakika (ba�lang�ç) önemlidir.

�leti�im anlayarak kavramakt�r.

�leti�im ba�ka bir ki�iyle birlikte yap�land�r�lan bir süreçtir.

�leti�im biçimindeki bütün özellikler ve ileti�im süreci, ileti�limin birbirinden ayr�lmayan parçalar�d�r.

�LET���MDE YER ALAN ÖGELER

Bir ileti�im sürecinde kaynak, mesaj, kanal, al�c� ve geri bildirim (dönüt) ö�eleri bulunmaktad�r.

KAYNAK: Kaynak ileti�imi ba�latan ki�idir. Kaynak, sahip oldu�u bilgi, becerileri al�c� ile payla�mak isterse, onu önce hareket, yaz�, formül, tablo, çizim �ekil, resim, jest, mimik gibi bir dizi sembole veya harekete çevirerek kodlar.

MESAJ: Bir ya�ant�ya ait duygu ve dü�üncenin kodlanarak sözlü, sözsüz veya yaz�l� bir anlat�mla al�c� ki�iye ula�mas�n� sa�layan sembollere mesaj denir.

KANAL: Kanal mesaj�n sunulu� biçimidir. Mesaj�n al�c�ya iletilmesini sa�layan araç-gereç, yöntem ve tekniklerdir.

ALICI: Kayna��n gönderdi�i mesajlara hedef olan ki�i ya da ki�ilerdir.

DÖNÜT (GER� B�LD�R�M): Al�c�dan kayna�a yönelen bu tepkilere dönüt denilir.

GÜRÜLTÜ: Duyular�m�z�n özellik ve yeteneklerine ba�l� olarak de�i�ik çevresel etkiler gönderilen mesaj ile al�nan mesaj aras�nda farklar olu�mas�na; mesaj�n do�ru al�namamas�na yol açarlar. Özellikle kanal üzerinde etkili olan bozucu faktörler gürültü olarak adland�r�lmaktad�r. Yeteri kadar ayd�nl�k olmayan bir ortam görsel kanal için gürültü kayna��d�r. Ortamdaki yüksek sesli müzik ise i�itsel kanal için gürültü kayna��d�r.

�LET���M ÇE��TLER�

�leti�im kendi içinde ki�i içi ileti�im ve ki�iler aras� ileti�im olmak üzere ikiye ayr�l�r.

1. Ki�i içi ileti�im: �nsanlar kendi içlerinde bir tak�m mesajlar üreterek ve bunlar� yorumlayarak ki�i içi ileti�imde bulunurlar. Örne�in, iç gözlem yapmak, duygulanmak, dü�ünmek, ki�isel ihtiyaçlar�n fark�na varmak gibi.  

2. Ki�iler aras� ileti�im: Kayna��n� ve hedefini insanlar�n olu�turdu�u ileti�imlere ki�iler aras� ileti�im denir. Ki�iler aras� ileti�im sözlü ileti�im ve sözsüz ileti�im olarak ikiye ayr�l�r.

a) Sözlü ileti�im: Ki�iler aras�nda olu�turulan sözlü ileti�im, mutlaka bir dile gereksinim duyar. Sözlü ileti�imler dil ve dil ötesi olmak üzere iki alt s�n�fa ayr�lmaktad�rlar. Dille ileti�imde ki�ilerin ne söyledikleri, dil ötesi ileti�imde ise nas�l söyledikleri önemlidir.

b) Sözsüz ileti�im: Sözsüz mesajlarla yap�lan anlat�m biçimine sözsüz ileti�im denir. Sözsüz ileti�imi olu�turan sözsüz mesajlar �u arac�larla iletilir:

Beden dili

Yüz ifadeleri

Jestler ve mimikler

Ba� hareketleri

Giyim ku�am

Dü�ünce ve duygular�m�z� destekleyen onlar� somutla�t�ran hareketlerimiz esas jest ve mimiklerimizdir. Esas olarak anlat�ma katk�da bulunmayan ve kendili�inden ortaya ç�kan hareketlere ikincil jest ve mimikler denir.

Albert Mehrabian, yapt��� ara�t�rmada bedenin %55, sesin %38, sözcüklerin %7 oran�nda etkili oldu�u sonucuna varm��t�r. Buradan söyleyebiliriz ki, gönderdi�imiz mesajlar söylediklerimizden çok daha fazla olabilmektedir.

Sözsüz ileti�imde insanlar birbirleriyle ili�kilerini esas olarak dört bölgede düzenlerler (çok yak�n alan, ki�isel alan, sosyal alan ve genel alan).

SINIF �� �LET���M

E�itim bir ileti�im sürecidir. S�n�f ortam�nda çok yönlü bir ileti�im söz konusudur. Bir ö�retmenin ba�ar�l� olabilmesi, öncelikle s�n�f�ndaki ö�rencileriyle iyi bir ileti�im kurabilmesine ba�l�d�r. Ö�retimin etkili olabilmesi ileti�im süreçlerinin iyi i�letilmesine ba�l�d�r. Ö�retmen ve ö�renci, ileti�im süreci içinde, kaynak ve al�c� olarak rollerini sürekli olarak de�i�tirerek, geri bildirimi etkili olarak kullanabilirlerse etkili ileti�im gerçekle�ebilir. Bir ö�retmenin ileti�im becerilerini geli�tirmesi onun ö�rencilerle do�al, samimi ve içten ili�kiler kurmas�na yard�m eder. Bu ili�ki, hem ö�retmen hem de ö�renci için s�n�f ortam�nda etkile�imi ve ö�renme ö�retme etkinliklerini daha bir anlaml�, zevkli ve doyum sa�lay�c� k�lar. Böyle bir ileti�im ortam�nda ö�renciler de ö�retmenlerine, ö�renmeye ve akranlar�na kar�� olumlu tutum ve davran��lar geli�tirirler

                               E��T�MDE �LET���M SÜREC�

                                       Dönüt (geri bildirim)  

S�n�fta aç�k ve yüz yüze bir ileti�im vard�r. Bu ileti�imin etkili olabilmesi için taraflar�n etkili ileti�im becerilerine sahip olmalar� gerekmektedir. Etkili ileti�imin olmad��� bir s�n�f ortam�nda olumlu bir ö�renme ortam� yaratmak için yap�lan tüm giri�imler s�n�rl� kalacak ve genellikle bu giri�imlerin amaçlanan etkileri k�sa süreli olacakt�r. Etkili ileti�im becerilerine sahip olma, hem ö�rencilerle iyi bir ileti�im kurmam�za yard�m eder, hem de kendi ki�isel ihtiyaçlar�m�z� daha etkili bir �ekilde kar��lama ve mesleki amaçlar�m�za ula�ma imkân� verir.

Etkili ileti�im �u becerileri kapsar:

1.Etkili konu�ma becerisi: Etkili konu�ma, bak��lar, ses tonu, konu�ma h�z�, sesin yüksekli�i, konu�ma s�ras�nda tak�n�lan tav�rlar vb. pek çok unsurdan etkilenir.

2.Empati kurma becerisi: Etkin dinleme empati kurma sürecinin temel ta��d�r. Dökmen (2003) empatiyi "bir insan�n, kendisini kar��s�ndaki insan�n yerine koyarak onun duygular�n� ve dü�üncelerini do�ru olarak anlamas�d�r" biçiminde tan�mlam��t�r. Empatiyi, kar��m�zdaki ki�inin duygu ve dü�üncelerinin anla��lmas�, ki�inin kabul edilmesi ve bunun ki�iye yans�t�lmas� olarak tan�mlayabiliriz.

3.Etkin dinleme becerisi: Etkin dinleme al�c� aç�s�ndan ileti�imdeki gürültüyü azaltma ve mesaj� tam ve do�ru olarak alma etkinli�idir/becerisidir. Etkin dinleme sadece mesaj� almakla s�n�rl� de�ildir. Mesaj�n al�nd���n� geri bildirmeyi de içerir. S�n�f içi olumlu ileti�imin sa�lanmas� için hem ö�retmenler hem de ö�renciler etkin dinleme becerisi kazanmak durumundad�rlar.

4.Sözel olmayan ileti�im becerisi: Sözel olmayan ileti�im beden diliyle yürütülür. Ö�rencileriyle girdi�i ileti�imde sözcüklerini daha anlaml� k�lmaya çaba gösteren ö�retmenin sözsüz ileti�imin varl���n� çok iyi kavramas� ve sözsüz ileti�imin büyük gücünden yararlanmas� zorunlulu�u vard�r.

Gordon’a göre etkili dinleme becerisini kazanan ö�retmenler, ö�rencilerin dü�ünme, tart��ma, soru sorma ve ara�t�rmada kendilerini özgür hissedecekleri bir ortam yaratarak, ö�renmeyi kolayla�t�rmaktad�rlar.

Rosenfeld taraf�ndan yap�lan bir ara�t�rma sonucunda derse haz�rl�kl� gelen ö�retmenlerin yüz ifadeleri, konu�madaki etkinlikleri, gülümseme biçimleri, jest ve mimikleri gibi davran��lar�n�n derse haz�rl�ks�z gelen ö�retmenlerin ayn� davran��lar�na oranla yakla��k iki kat daha etkili oldu�u bulunmu�tur. Ö�retmenlerin ba�vurdu�u ileti�im biçiminin %80i beden diline dayanmaktad�r.

Davies’in ö�renci ve ö�retmen aras�nda yer alabilecek sözel olmayan ileti�ime verdi�i örnekler:

�LET���M ENGELLER�

Ö�retmen ve/veya ö�rencinin;

Birbirine güvenmemesi

�leti�ime girme amac�n� tam olarak anlayamamas�

Ortak ya�ant� alanlar�n�n az olmas�

Bar�nma, beslenme ihtiyaçlar�n� yeterince kar��layamamas�

Ö�retmenin;

Ö�rencilerini iyi tan�yamamas�

Derse haz�rl�ks�z girmesi

Alan�nda yeterli bilgi birikimine sahip olmamas�

Ö�rencileri derse çekecek ve katacak yöntem ve teknikleri kullanamamas�

Ö�rencinin;

O s�n�fta bulunma amac�n�n fark�nda olmamas�

S�k s�k hayal kurarak kendisini bilerek dersin d���na itmesi

��lenen konular� kendisi için kullanabilece�i bir ç�kar olarak görmemesi

S�n�f�n;

Oturma düzeninin ve yerlerinin rahats�zl�k vermesi

Havas�z, pis, rutubetli, so�uk, ���ks�z ya da a��r� s�cak olmas�

Araç ve gereçlerin ö�renci düzeyine uygun olmamas�

Gürültüyü veya sesi iyi vermemesi,

�RETMEN-�RENC� ETK�LE��M�

Olumlu s�n�f atmosferi, ö�retmenin izledi�i yöntem ve tekni�i, kulland��� araç-gereç ve ileti�imle sa�lan�r. Olumlu s�n�f atmosferinde;

• Ö�rencilerin derse devam ve ba�ar�lar� artar
• Ö�rencilerin derse kat�l�m� artar
• Ö�renciler dersten ho�lan�r ve zevk al�r
• Ö�retmene kar�� olumlu tutum geli�tirir
• S�n�f arkada�lar�yla rahat ileti�im kurabilir

SA�LIKLI B�R �LET���M ��N �RETMEN�N YAPMASI GEREKENLER

• Onlar� onaylay�n ve iltifat edin
• Yumu�ak konu�up yumu�ak yan�t al�n
• Ö�rencilerinize güven duyun
• Onlarla görü�meyi ertelemeyin
• Mutlu ifade kullan�n
• Olumlu dü�üncelerini peki�tirin
• Hakl� oldu�u durumlarda onaylay�n
• Hatal� davran��lar�nda özel görü�ün
• Te�ekkür edin
• Ele�tiriyi ki�iye de�il, davran��a yap�n
• �yi hitap edin
• Verdi�iniz sözleri tutun
• An�nda ve davran��a yönelik övgüler kullan�n
• Onlar� etkin olarak dinleyin
• Mizah kullan�n
• Ö�renci ile ilgili negatif, a�a��lay�c�, sald�rgan olmak yerine, olumlu, destekleyici, te�vik edici yorumlar kullan�n