İdeal öğretmen Nasıl Olmalıdır? - (Rehberlik Eğitim Bilimleri )

��RETMEN

             Ders ��inde Bir ��retmen Nelere Dikkat Etmelidir?

1-   Diksiyonuna, jest ve mimiklerine, el ve v�cut hareketlerine �ok dikkat etmelidir. �cab�nda aynan�n kar��s�na ge�ip bir akt�r gibi kendini e�itmelidir. 

��rencinin kar��s�na ��kan bir ��retmen de onun itibar�na dokunacak ve onu hafife ald�racak hi�bir zaaf� olmamal�d�r.

Ayn� zamanda ders anlat�rken ��rencilerin dersi anlayabilmeleri i�in ne s�ratle konu�acak, ne de ses tonunu �ok al�altarak anla��lmaz ve bay�lt�c� k�lmayacakt�r.

2-   Tahtay� kullanma, tahtay� kullanma ad�na titizlik g�sterme, bir ��retmenin verimlili�i ad�na �ok �ey ifade eder.

Tahtadan kopuk i�lenen ders, ders de�ildir.

Tahtay� kullanmada bir plan dahilinde �n haz�rl�k gerektirir.

�n haz�rl��� ve plan� olmayan her i� verimsizli�e mahkumdur.

��retmen arkada�, her �eyiyle ��renciye kendini imrendirici k�lmaya mecburdur.

Renkli tebe�irlerle, muhakkak g�zel, okunabilir bir yaz�yla tahtay� kullanmal�d�r.

Bir de ��retmen tahtay� kullanay�m  derken bir yan�yla da ��rencilerle olmal�d�r. Siz onlardan koparsan�z onlar da sizden kopar.

3-   Dersin �zelli�ine g�re dersle ilgili �e�itli kaynak, materyal, poster, �ekil, sesli-g�r�nt�l� alet, tepeg�z vb... Bunlarla ders i�leyebilmek, bu zenginliklerden istifade edebilmek �ok �nemlidir. Tabii ki bu da bir �n haz�rl�k, gayret ister.

4-   ��retmen bir dersi nas�l sunabilmelidir?

Her dersi farkl� bir �ekilde sunabilmeniz, i�in �n haz�rl�k yapmak �artt�r. Bu farkl�l��� her derste sunabilirseniz tekd�zelikten uzak, etkili bir ders yapm�� olursunuz.

Ders sunarken ��rencilerin duygusal zekalar�n� tahrik edebilme, onlarda merak uyarabilme �ok �nemlidir. E�er ��retmen ��rencisinin ��renme i�tah�n� uyarmadan dersini sunmaya kalkarsa ger�ek manada konuyu hazmettiremez, ancak o konuyu ezberletmi� olur, ezbercilik yapm�� olur.

Anlatt�klar�m�z� sindirmeliyiz. ��renciyi zihnen konuya haz�rlamal�y�z, ��renciyi motive etmedi�imiz taktirde b�t�n yapt�klar�m�z ve eme�imiz bo�a gider. Ger�ek ��retmen ve vazife �uuruna ermi� ��retmen en �nce ��renciyi motive edebilen ve ayn� zamanda dersine mutlak surette planl� ve haz�rl�kl� gelen ��retmendir.

5-   ��rencinin genel kat�l�m�  sa�lanmayan ders, ��retici taraf�ndan ne kadar m�kemmel de sunulsa, g�zel bir ders de�ildir.

��retmen  derste bir orkestra �efi olmal�d�r. B�t�n nefesli, telli ve vurmal� �alg� aletleri ve elemanlar� ile ��renci orkestraya i�tirak ettirilmi�  olmal�d�r.

��retmen dersini ders saati i�inde ��retmesini, her ��renciye �zelli�ine g�re ileti�im kurarak inmesini bilebilmelidir.

Bir ��retmen ders i�inde ilgi ve alakay� temin edemiyor, ��rencilerin dersten kopmalar�na g�z yumuyor, g�rmezlikten geliyorsa, o ��retmenin hem mesle�ine hem de kendine olan sayg�s�nda bir problem var demektir.

6-   Aktif ve verimli bir ders, haz�rl�kl� gelmi� ��rencilerin kat�l�m�yla elde edilir. ��rencinin derse haz�rl�kl� gelmesi ��retmenin maharetini ve seviyesini g�sterir. Dersine ve ��rencisine ger�ek manada sahip ��retmen, mutlaka hem kendisinin hem de ��rencisinin derse haz�rl�kl� gelmesini sa�lar. Ve b�ylece ��rencinin derse kat�l�m� ve ders i�i diyalogu sa�l�kl� bir �ekilde olur.

7-   Ders k�rs�de oturarak takrir (anlat�m yoluyla) yap�ld� m�, ne kadar g�zel anlat�rsak anlatal�m ders i�indeki muhataplar�m�z bizi belirli bir m�ddet dinler ve sonra dersten koparlar.

Oturarak ders i�lenmez. Bir ��retmen oturuyorsa, ya ders i�inde �ok efor sarf etmi�tir, hakl� olarak o an oturabilir, ama oturmay� adet haline getirmi� ise ya kendine tam g�veni yoktur ya da mesle�inin yorgunu olmu�tur.

8-   ��retmenin k�l���-k�yafeti ile birlikte s�n�f�n�n d�zeni de, s�n�f�na �eki-d�zen vermesi de i� edinip ortaya koyabilmesi de �ok �nemlidir. Bir ��retmenin bu art�s�d�r. Ne derbederlikte ne de d�zensizlikte verimlilik aramayal�m. Verimli olman�n �n �art� hem ��retmenin kendi vitrinini hem de s�n�f�n�n tertibini sa�lamas�d�r.

9-   Teneff�ste mutlaka ��retmen taraf�nda bir ��renci vazifelendirilerek tahtaya g�n, tarih, dersin ve ��retmenin ad�, dersin konusu ve ana hatlar�yla yazd�r�lmal�d�r.

10-       �dev vermek, yerinde ve ihtiyaca y�nelik �dev verebilmek, ��retmenin ciddi bir �al��ma ve ara�t�rmas�na dayanmal�d�r. �dev vermek i�in, verilen �dev, �dev de�ildir. �dev verirken ne istedi�ini ve getirisinin ne olmas� gerekti�ini ��retmen �ok iyi bilmelidir. Ve bilerek �dev vermelidir.

�dev vermek kadar �devi de�erlendirmek ve takip etmekte �nem arz eder. De�erlendirilmeyen ve takip edilmeyen �dev bir �ey ifade etmez.

��retmen muhakkak verilen her eme�in takip�isi ve de�erlendiricisi olmal�d�r.

11-       ��retmen  dersi ad�na s�n�fta hi�bir mazeretin arkas�na s���nmamal�d�r. Kendi kendine �retmesini, ��rencilerini tatmin ederek, faydal� olmas�n� bilmelidir. Verimsiz, hedefsiz,, plans�z ve yetki-sorumlulu�unu bilmeyen ��retmenin mazereti kabul edilemez.

��retmen �nce kendi mesle�i ad�na t��d��� hayalinin pe�inden ko�ucu olmal�d�r, hedefsizlikle bir yere var�lamaz. Nas�l verimli olabilirim?diye mesaisini, katlayarak �ok �al��mal� ��retmenli�in ona verdi�i yetki ve sorumlulu�u sonuna kadar ifade etmesini bilmelidir.

Mesai tanzimi ve planl� �al��may� hi� g�z ard� etmeden, a�k derecesinde insan� ve mesle�ini severek gayretini ortaya koymal�d�r.

E�itim dinamik bir s�re�tir. ��retmen devaml� ileriye do�ru bakabilen ve kendini yeti�tirme ad�na ko�ulland�rabilen bir eleman olmal�d�r.

Yer y�z� miras��s�n�n �n temsilcisi ��retmenlerdir. E�er kendilerini motive ederek, kendilerini yeti�tirmeleri ad�na bir gayret i�inde de�illerse ger�ek manada ��retmenlik yapmalar� m�mk�n de�ildir. Hem kendilerini aldatm�� olurlar, hem de kendilerine teslim edilen bir nesli heba etmi� olurlar.

12-       ��retmen ��rencisini hayata ta��yan  rehberdir.

13-       ��retmen ��rencilerine ��renmeyi ��retebilmelidir.

14-       ��retmen ��rencisini ger�ek hayatta ya�anmas� gerekene g�re e�itmelidir

15-       ��retmen ��rencilerine d���nmeyi ��retmelidir.

16-       ��renci ��retmeninden ald��� mesajlarla hem hayat�, hem de kendini m�spet manada sorgulayabilmelidir.

17-       Her ��rencisini tan�ma ve onlarla birebir me�gul olma ad�na vazifelidir ��retmen.

18-       ��retmen kendi kendini, mesle�ini ve insanlarla olan m�nasebetini devaml� sorgulayabilen, sorgulatabilen ve netice itibariyle kendine �eki d�zen verebilendir. ��retmen ��rencisini hem �al��maya ikna etmede, hem de yeti�tirme ad�na ne yap�lmas� gerekiyorsa sorumlu olur, olmuyor, olmaz demeye hakk� yoktur.

19-       Bir okulda ger�ek manada tam bir i�tirakle, arzuyla ge�i�tirmeden herkesin inand��� bir ��retmenler kurulu oluyorsa, z�mre toplant�lar� yap�l�yorsa, s�n�f ��retmenler toplant�s�nda ��renciler tek tek ele al�n�yorsa, rehberlik toplant�lar� kamil manada periyodik yap�labiliyorsa, o okulda ger�ek verimlilikten, e�itim ve ��retimden s�z edilebilir.

E�itim ve ��retimin i�te o zaman tad�na var�l�r ki, bu da ger�ek manada netice almad�r. O zaman ��retmen, hem kendini, hem de ��rencilerini, motive eder, dersi derste ��retir, ��rencilerini hayata kazand�rm�� olur.

O zaman idare ve ��retmen, personel aras�nda tak�m ruhu olur. Muavenet ve sevgi eser. Birbirine sayg�dan s�z edilebilir. O zaman e�itici  faaliyetler, d��a a��l�m, tan�t�m, sosyal-k�lt�rel-sportif faaliyetler ger�ek manada bir �ey ifade eder.

20-       Bir okulun ��rencisi �unlar� s�yler hale gelmemelidir: �hmal ediliyoruz, ilgi, sevgi ve �efkat istiyoruz, bekliyoruz, sorunlar�m�z�n �zerine gidilmiyor ve cevap verilmiyor, hi� olmazsa bizi bir dinleseler, evet onlara bir �eylerin anlat�lmas�na, ikna olmalar�na ihtiya�lar� var, ders i�inde daha s�cak yakla��m ve diyaloglarla g�ven veren  tav�rlarla muamele g�rmek istiyoruz...

��retmenlerin fazilet dolu �rnek davran��lar�n�n onlarda �ok m�spet duygu ve d���nceler uyard��� hatta bu duygular�n� eve bile ta��d�klar�n�, evde ailelerine anlatt�klar�n� da s�ylemekteler.

Sert tepkilerle umumun i�inde rencide edilmek, olur-olma her �eyden azarlanmak, de�er verilmemek, alay edilmek, hafife al�nmakta istemiyorlar.

��renciler kendilerine g�venilmesini ve ��retmenlerine de g�venmek istiyorlar.

��retmeninin her s�z�n�n arkas�nda durmas�n�, ��rencilerin haklar�n�n yan�nda ve isteklerinin de takip�isi olmas�n� arzu etmektedirler.

Evet bu yukar�da s�ralanan ve istenilen taleplerin hepsi be�eri ve insani hak ve beklentilerdir. ��retmende ��rencisi ile olan hukuku gere�i bu isteklere cevap vermek mecburiyetindedir.

Bu bir fedakarl�k de�il, ��retmenli�in bize verdi�i sorumluluk ve y�k�ml�l�kt�r.

                                                Derleyen:

                                                   Tayfun Hakan Ka�an (*)

* Bal�kesir-Havran

�amdibi �lk��retim Okulu S�n�f ��retmeni