21.Yüzyıl Türkiyesinde İlk ve Ortaöğretimde Eğitim Sorunları - (Genel Konular Eğitim Bilimleri )

  21. Y�ZYIL T�RK�YES�NDE �LK VE ORTA��RET�MDE E��T�M SORUNLARI

Giri�

Bu sunumda i�inde bulundu�umuz �a��n gerekleri ve bu gerekliliklere ters olarak �lkemizin ilk ve orta��retim sistemindeki sorunlar�n�n neler oldu�u ortaya konmu�, al�nmas� gereken �nlemler �zerinde durulmu�tur.

D�nya nereye gidiyor?

Sorunlar�n ortaya konmas� ve ��z�m �nerilerini belirtmeye bir dayanak olmas� bak�m�ndan son y�llarda en �ok kullan�lan ve tart���lan baz� kavramlar�n a��klanmas�, “nereye gidiyoruz” sorusunun yan�tlanmas� baz� ipu�lar� sa�layabilir. Bu kavramlar “bili�im toplumu” ve “k�reselle�me” kavramlar�d�r.

Bili�imdeki geli�melerin etkisiyle d�nya bir bi�imde k�reselle�mektedir. Bili�im Teknolojilerinin ne oldu�unu ve bu Teknolojileri nas�l bir toplum yap�land�raca��n� ve T�rkiye’nin nas�l bir konuma gelece�ini tart��maya ba�lamadan �nce, bu g�ne de�in �lkemizde bir kamuoyu olu�turabilecek amac� ile yap�lan giri�imleri bir b�l�m�n�n k�sa d�k�m�n� vermekle s�ze ba�layal�m.

Bili�im teknolojileri �retim ili�kilerinde �ok �nemli de�i�iklikler yapmas�n�n yan� s�ra toplumsal s�n�flar�n yeniden bi�imlenmesine yol a�m��t�r.

Bizim ��z�ms�zl�kle u�ra�t���m�z ortamda d�nya h�zla bili�im �a�� y�n�nde yol al�yor. D�nya d�zeni yeniden �ekilleniyor. AB ve NAFTA (Kuzey Amerika) kendi arka bah�elerini d�zenleyerek 21. y�zy�la haz�rland�lar. Buna kar��n T�rkiye’de kendilerinden ��z�m beklenen gruplar ��z�m �retmek yerine g�nl�k sorunlar�n alt�nda ezilmi� durumdalar (Erkan 1998: 246).

Bili�im s�zc���n� Ayd�n K�ksal; “�nsano�lunun teknik, ekonomik ve toplumsal alandaki ileti�imde kulland��� ve bilimin dayana�� olan bili�imin �zellikle elektronik makineler arac�l��� ile d�zenli ve ussal bi�imde i�lenmesi bilimi “olarak tan�mlam��t�r (Ceyhun ve �a�layan 1996:6).

Bili�im uzaklar� yak�n etmi�, d�nyay� bir k�y haline getirmi�tir. Bu s�re�te bilgi bir yandan parmaklar�m�z�n ucu kadar yak�nken, bir yandan da onu �reteni �ok g��l� hale getirmi�tir.

Bili�im ve K�reselle�me

Son y�llarda estirilen �zelle�tirilme, serbest rekabet, k�reselle�me r�zgarlar�n�n bili�im devrimiyle ayn� g�nlerde estirilmeye ba�lamas� bir rastlant� de�ildir. Olay, geride b�rakmakta oldu�umuz Sanayii Toplumunun kavramlar� ile irdelenmektedir.

K�reselle�me, toplumlar �zerinde b�y�k bir bask�, d�nya sisteminde yayg�n bir toplumsal korku olu�turur ve d�nyada egemenlerin ��kar�na olup bitenleri r�za g�sterme amac�na d�n�k olarak i�levde bulunur. Kapitalizmin m�zminle�en krizi olan k�reselle�me, ayr�cal�klar�n ve mahrumiyetin, servetin ve yoksullu�un, kaynaklar�n ve acizli�in, g�c�n ve g��s�zl���n, �zg�rl���n ve k�s�tlaman�n yeniden da��l�m�d�r; k�saca emperyalizmin yeni bir formudur (K�z�l�elik 2001: 66).

Ayd�nlar�n bir kesimi k�reselle�me ve bili�im toplumunu kavray�p ona g�re davranmak yerine her duyduklar� moda kavrama s�ms�k� sar�l�rken, di�er kesimi de k�reselle�meyi sadece yeni emperyalizm olarak g�r�p ona tepki �retmekten �teye gitmemektedir. Bu nedenle �lkeyi bili�im toplumuna ta��yacak reform ve yeniden yap�lanma �al��malar�nda ciddi ad�mlar at�lmamaktad�r. T�rkiye de insanlar adeta uyur gezer durumdalar. Ani bir �okla hepimizin uyanmas�, ay�lmas� ve yeni Kurtulu� Sava�� motivasyonu ile bili�im �a��na ve bili�im toplumuna ge�i� seferberli�i ba�lat�lmal�d�r (Erkan 1998: 17).

��z�m�n temelinde �ok ayr�nt�l� ve bilin�li bir planlama ile ince stratejiler yatmaktad�r. Kendi halinde b�rak�lm�� bir ortamda, bili�im toplumunun; d�nya g�r���, bak�� a��s�, yap�lar�, y�ntemleri, ama�lar�, vizyonlar� ve ara�lar� bilinmeden bili�im toplulu�una ge�i� m�mk�n de�ildir. Bili�im toplulu�una ge�i� bilin�li, programl�, planl�, ama�l�, karar ve uygulamalara ba�l�d�r. Ancak T�rkiye’de �u anda bili�im toplumuna ge�i�in d���nsel temelleri yeterli olgunlukta de�ildir. Sanayile�me s�recini tamamlamad���, modernle�emedi�i i�in ve bu toplumun birikimine tam anlam�yla sahip olmad��� gibi daha ileri bir a�aman�n �n ko�ulu olabilecek ortamda yok, yenilik yaratmaya y�nlendirici ortam ise hen�z olu�mam��t�r. Kendi ak���na b�rak�lm�� bir toplumsal geli�me s�reci i�inde T�rkiye’nin bili�im toplumuna ge�i� �ans� bulunmuyor. Zaten politik istikrars�zl�k, toplumsal enerjinin k�sa d�nemle g�nl�k sorunlarla u�ra�mas�na yol a��yor. Oysa bili�im toplumuna ge�i� uzun d�nemli bak�� a��lar� ve planlama ve uygulama i�inde gelece�in toplum yap�s�n� yaratmaya y�neliktir. Bu ko�ullarda T�rkiye potansiyelini g�nl�k i�lere, zaman�n� da bo�a harc�yor.

B�t�n bu olumsuzluklara ra�men T�rkiye bili�im toplumuna ge�ebilir mi? Belli ko�ullar� yerine getirebilirse ancak o zaman ge�ebilir. Peki bunun yolu nedir ve nas�l olabilir? Bili�im toplumuna ge�i� i�in; ge�mi� de�il gelecek �nemlidir. Bili�im toplumunda temel �retim fakt�r� bili�im olurken, kalk�nma s�recinin i�eri�i ve bu nedenle kalk�nma stratejileri de�i�mek durumunda kalm��t�r. Art�k �lkelerin birbiri kar��s�nda �st�nl�k sa�lamas� k�t olan sermaye birikimine dayanm�yor. Bili�im toplumunda zenginli�in kayna��, bilgi �retmeye y�nelik yeniliklerdir. Yenilik ve bilgi i�in s�n�r yoktur. Bili�im toplumunun geli�me stratejisi geli�me stratejisi olarak g�ndeme geliyor. Yenilik�i strateji de�i�imi ve yeniden yap�lanmaya y�neliktir. Bu da yap�sal de�i�imler ve reformlar� gerektiriyor.*T�rkiye i�in yenilik�i strateji, h�zla bili�im toplumuna ge�i� sa�layacak, eski toplumsal yap�lar� yenileyecek reformlar ile yenilikleri �retecek birimleri olu�turmas�ndan ge�iyor (Ceyhun ve �a�layan 1996: 143).

Bu hedefe ula�mak ise ancak ve ancak e�itimle olanakl�d�r.

T�rkiye’de toplumun bir y�ne ta��nmas� �ncelikle kamusal politikalar�n olu�turulmas�na y�nelik, bili�im toplumu, bili�im teknolojileri, yenilik�i insan ve yenilik�i e�itim i�in kamusal politikalar �retilmesi gerekiyor. T�rkiye de bu y�nde �al��malar olduk�a yetersizdir.

�n�n� �niversitesinde yapt���m�z bir anketin sonu�lar� bu y�nden olduk�a anlaml�d�r. �rneklemdeki ��rencilerin % 60’� bili�im �a��n�n getirdiklerinden, nas�l bir �a�a girmekte oldu�umuzdan habersizdir.

B�L���M TOPLUMUNUN GEREKT�RD��� �NSAN MODEL�

Bu insan modelini yeti�tirecek e�itim sistemi, okullar ve �zellikle e�itim s�recini y�r�ten ��retmenlerin farkl� �zelliklere sahip olmalar�n� beklemektedir. Temel �zelli�i “��renme” olan bili�im toplumunun olu�mas�nda ��retmenlerin rol� �nemlidir. ��retmenler bili�im toplumunun y�kselen de�erlerinin kazan�lmas� s�recinde ��rencileri ile ne t�r ili�kiler kurmal�d�r? E�itime yans�yan ileri teknoloji sonucunda olu�maya ba�layan duvars�z s�n�flar, uzaktan ��retim, multimedya ile ��renme, ��renci merkezli ��renme, internet okullar� v.b. ��retmen ve e�itim y�neticilerinin rol� nedir? Bili�im insanlar�n� yeti�tirmekle g�revli ��retmenler bili�im insan� m�d�r? ��retmenler s�rekli ��renme al��kanl���n� edinmi� birer bili�im insan� olarak nas�l yeti�tirilebilirler (F�nd�k�� 1998: 83)?

Yap�lan bir ara�t�rmaya g�re ��retmen ve y�neticilerin tamam�na yak�n k�sm� kendilerini geli�tirmeleri gerekti�ine inan�rken ancak her d�rt e�itimciden birisinin kendini geli�tirmeye y�nelik etkinlikte bulundu�u belirlenmi�tir. Ara�t�rman�n ilgi �eken bulgusu ise; e�itimcilerin �nemli bir �l��de kendilerini geli�tirme ihtiyac� hissettikleri, bir anlamda yetersizliklerinin fark�nda olduklar�d�r. �yle ki her on ��retmenden yedisi bu ihtiyac� dile getirmi�tir. Ara�t�rmada uygulanan Kendini Geli�tirme Envanteri (KGE) sonu�lar� ise e�itimcilerin a��rl�kl� olarak, bili�im teknolojileri, insan ili�kileri, zaman y�netimi, s�n�f i�i y�netim gibi konularda kendilerini geli�tirmek istediklerini g�stermi�tir.

Modern zamanlarda ��retmenlerin en �nemli rollerinden birisi “bilgi aktarma”d�r. Bili�im Toplumunun y�kselen de�erleri �����nda ��retmenlerin bilgi aktar�c� de�il, ��rencilerin hangi bilgiyi nerede arayaca��n�, ona nas�l ula�aca��n� ��retmektir.

E�itimde Paradigma De�i�imi

E�itimin bu �lkede son yirmi y�lda gelen hi�bir h�k�metin �ncelikli alanlar�ndan olmad���n� biliyoruz. Milli E�itim Sistemi art�k b�rak�n sorunlu olmay�, tam anlam�yla ��km�� ve iflas etmi� durumda iken bu �lkede hi�bir h�k�met ciddi ve partiler �st� bir yakla��mla e�itimi g�ndeme getirmedi.

2000’li y�llar�n ulusal e�itim politikas�n� belirlerken, bili�im �a��na ge�mek isteyen T�rk toplumunun gereksinim duyaca�� niteliklerle donanm�� bireyi ve bu bireyi yeti�tirmek i�in gerekli yap�lar�n kurulmas�, politika ve stratejilerin geli�tirilmesi ve ya�ama ge�irilmesi �nemle dikkate al�nmal�d�r. Toplumun �ncelikler listesinde e�itimi birinci s�raya almas� gerekir.

Tablo: E�itimde Say�sal Veriler (2000-2001)

Kaynak: 2001 Y�l� Ba��nda Milli E�itim. Milli E�itim Bakanl���.

�LK VE ORTA��RET�MDE G�ZLENEN SORUNLAR

Genel Durum

Standardize edilmi� �l�me testleri ve s�navlar, fabrikalar�n seri �retiminden �rnekleyerek geli�tirdi�imiz seri �retim ve �r�n say�s�na benzer olan daha �ok mezun ve daha �ok diploma, merkezi ve hiyerar�ik okul y�netimi, b�rokratik okul s�reci, kesin hatlar� ile belirlenmi� zaman kullan�m� (okul s�resi, ders saatleri, teneff�s aralar�), bireyler i�in ba�kalar� taraf�ndan d�zenlenmi� de�i�ik e�itim t�rleri, e�itim a�amalar�n�n kal�n �izgilerle birbirinden ayr�lmas�, belli bir s�ra ve d�zende bu a�amalarda y�kselme, e�itim programlar�n�n kesin ve kat� �izgilerle belirlenmi� olmas�. End�stri devrimini takip eden, e�itim sistemlerindeki yayg�n uygulamalar� tan�mlayan bu ��eler bizim e�itim sistemimizde katmerli bir �ekilde uygulanm��t�r.

Hasan �im�ek, e�itim ad�na yapt�klar�m�z� de�erlendirirken �unlar� s�yl�yor: Bat�dan, kuzeyden, g�neyden ve do�udan gelen d��man tehdidinden korkmay�n, as�l tehdit bu yeti�tirdi�imiz “�oktan se�en ku�akt�r” doksan dakikada doksan adet �oktan se�meli soruyu yan�tlamaya programlanm�� bu ku�ak hi�bir �eyi sorgulam�yor, d���nemiyor, konu�am�yor ve tart��am�yor. Kendi ellerimizle bu �lkenin gelece�ine tuzak kurdu�umuz �ok a��kt�r.

Aktif eri�kin n�fusun ortalama e�itim d�zeyi a��s�ndan kendinizi k�yaslamaktan �ok ho�land���m�z �lkelerin �ok gerisindeyiz. Yirmibe� ya� �st� aktif �al��an n�fus a��s�ndan �lkemizde ki�i ba��na d��en e�itim ortalamas� 3,5 y�ld�r. Bu demektir ki, biz herkesi anayasam�zda yazmas�na ra�men, ilkokul mezunu dahi yapamam���z.

E�itim sistemimizdeki sorunlar �u ba�l�klar alt�nda toplanabilir:

1-Ezbercilik

Ezber bir �eyin de�i�mezli�ine olan inan�t�r. Ger�ek tektir. Bireyi tek yolculu�a ve sonu�ta d���nme tembelli�ine ve totaliterli�e g�t�r�r. Yarat�c�l��� yok eder, birey akl�n� birilerine emanet eder ve onun s�r�s�n�n bir par�as� haline gelir. Bu birileri, siyasi bir �nder ya da bir �eyh olabilir. Ezbercilik ayd�nlanman�n kar��s�nda yer al�r.

Ezbercilik; ilkokuldan �niversiteye kadar t�m e�itim sistemi �er�evesinde her d�nemde de�i�en “resmi ideolojinin do�rular�”n� ��retmeyi ama�lam��t�r. Osmanl�dan bu yana e�itim sistemlerimizin temel amac� “itaatkar kul” yeti�tirmek oldu�u ger�e�i de bunun �zerine gelince ezberin ni�in de�i�mez bir y�ntem oldu�u daha iyi anla��lmaktad�r.

Bu t�r bir e�itim sisteminin yeti�tirece�i insanlar�n “kal�p�� ve tepkisiz” olmas� ka��n�lmazd�r. Bunun nedenleri ise �unlard�r (Titiz 1998: 34-35):

A) E�itim siteminin geleneksel motifi : “��renme “

��retim, ��retmen, e�itim gibi s�zc�kler dahi sistemin temel felsefesini rengini belli etmektedir. Do�ru oldu�undan ��phe bulunmayan ��retilerin gerekirse zorla dahi olsa �ocuk ve gen�lere ��retilmesi ki�inin ihtiya�lar� ve ��renme profilline g�re kendi h�z�nda ��renmesi yerine, do�ru oldu�u varsay�lan bili�imlerin ��retilmesi ve bunun do�am uzant�s� olan ezberin olas� nedenleri �unlar olabilir:

1. Bireyin ana ama� de�il,devletin varl���n� s�rd�rmesi i�in bir ara� olarak varsay�la gelmi� olmas�. Bir ba�ka deyi�le,devlet i�in do�ru, iyi g�zel olanlar�n bellenmesinin ana ama� olan devletin bekas� i�in yeterli g�r�lmesi,
2. �ocuklar�n do�al ��renme y�ntemlerinin iyi et�t edilmemi� ve bu nedenle de onlar�n, ��retilmeye muhta� varl�klar olarak alg�lana gelmi� olmas�.
3. Geleneksel din e�itimindeki y�ntemin ezber olu�undan kaynaklanan al��kanl�k.
4. E�itici kadrolar�n �o�unlu�unun, e�itimdeki geli�meyi izleyememeleri

1-E�itim sorunlar�n�n daima nicel olarak anla��lmas� ve sorunlar�n okul say�s�, ��retmen say�s�, �cret ve benzeri gibi parametrelerle a��klana geli�i.

1. Toplumun d���nce bi�eminin nedenselli�e de�il kal�p��l��a dayal� olu�u
2. E�itici kadrolar�n �o�unlukla niteliklerinin yetersiz olu�u
3. Politik s�n�f�n niteliklerinin yetersiz olu�u nedeniyle sorunlar� basit ve pop�list a��klama e�ilimleri

e) Tek tip insan yeti�tirme arzusu.

B) Yarat�c�l���n ho� kar��lanmad��� geleneksel tutum

C) Tepki g�steren bireyler aras�nda uzla�� sa�laman�n mevcut y�netim kadrolar�nca y�netilebilir olmay���

D) Tepkisizli�i benimsemi� bireylerin baz� hallerde a��r� ve y�k�c� tepkiler g�stermelerinin yaratt��� korku.

2- Geleneksel E�itim Anlay��� ve G�vensizlik

Geleneksel e�itim anlay���, e�itimi sadece bili�sel ve entelekt�el alanla s�n�rlam��t�r. Bilgiyi hap yap�p veren bir e�itim modeli yerine, ancak ��renciyi ara�t�rmaya ve problem ��zmeye y�nelten bir e�itim modeliyle s�z konusu olan bu �lkenin gelece�ini kuracak �ocuklar�m�z� yeti�tirme modelidir. “A��n defterlerinizi s�ylediklerimi yaz�n ve ezberleyin” diye derse giri� yapan ��retmenlerle bu yap�lamaz.

Bu ba�lamda toplumun “T�rk ulusu zekidir, T�rk ulusu �al��kand�r ...” s�zlerinde kendisini bulan bir kimlik ve �zg�ven a��lamas�na ihtiyac� vard�r. Biz bunu daha �nce yapt�k, kesinlikle yine yapabiliriz. Bunun i�in tek gerekli �ey kendimize g�ven ve e�itimdir (Karak�t�k 2001: 200).

Toplumun, ekonominin, siyasetin s�k s�k ��kmaza girdi�i �lkemizde kendimizi, ge�mi�imizi ve sistemimizi sorguluyoruz. Oysa insan�m�z ge�mi�teki zorlu deneyimlerinden y�z ak�yla ��km��t�r. Bu da eksikli�in bizim insanlar�m�zda de�il, onun yeti�tirme tarz�nda oldu�unu g�steriyor.

3- Birle�tirilmi� S�n�flar Sorunu

Birle�tirilmi� s�n�f, birden fazla s�n�f�n bir ��retmen y�netiminde birlikte �al��mas� esas�na dayal� olarak olu�turulmu� bir s�n�ft�r. Birle�tirilmi� s�n�f uygulamas� ekonomiklik a��s�ndan d���n�lm�� bir �zlem ve da��n�k yerle�im birimlerinin sonucu olarak ortaya ��km��t�r.

�lkemizde birle�tirilmi� s�n�flar daha �ok k�y olgusuna dayanmaktad�r. Birle�tirilmi� s�n�flar uygulamas� sadece bizim �lkemize �zg� bir durum de�ildir. Bu durum yerk�re �zerinde yer alan bir�ok �lkede uygulanan bir ��retim uygulamas�d�r.

Birle�tirilmi� S�n�f Uygulamas�n�n Sak�ncalar� (K�kl� 2000: 31):

1. ��retmenin g�rev ve sorumluluk boyutu artmaktad�r.
2. ��retmenin yapaca�� haz�rl�k artmaktad�r.
3. �lk��retimin t�m hedeflerine ula�mak g��le�ir.
4. ��retmenlerin tamam� birle�tirilmi� s�n�flarda ��retim konusunda yeterli birikime sahip de�ildirler.

5. 5- ��retmenin ��rencilere ve ders konular�na ay�rd��� zaman azalmaktad�r.

4-Yabanc� Dilde ��retim Sorunu

Ortaokul ve liselerimizde, her s�n�fta, haftan�n belirli saatlerinde yabanc� dil dersi okutula gelmektedir. �yle ki; 6 y�ll�k orta��retim boyunca, her ��renci toplam 2.000 saat kadar yabanc� dil dersine girip ��kar. Ne var ki, e�er e�itimin niteli�i son y�llarda ba� d�nd�r�c� bir h�zla d��t��� g�r�len Anadolu Liseleri ya da Kolej ad� ta��yan �zel liselerden mezun de�illerse, alt� y�ld�r dil dersi alarak liseyi bitirmi� olan bir gencin bir yabanc� dili do�ru d�r�st konu�tu�u pek s�k g�r�len bir durum de�ildir. Oysa bir ki�inin yabanc� dili normal olarak 6-7 ay i�inde s��d�r�labilen 700-800 saatlik bir ders sonunda ��renebildi�i ara�t�rmalar ve uygulamalar sonunda anla��lm��t�r.

�lkemizde “yabanc� dilde”e�itimin dilimizin daha da bozulmas�na �n ayak oldu�unu d���n�yoruz. Okullar�m�zda da Tanzimat d�nemine �zg� e�itim verilip o y�nde insan yeti�tiriliyor. T�m bu olumsuzluklar ulusall���m�z� yok etmeye y�neliktir. T�rkiye Kurtulu� Sava�� �ncesindeki gibi yo�u bir emperyalist sald�r�yla kar�� kar��yad�r. Bu sald�r�lar�n ba��nda da dilimize y�nelik sald�r�lar �nemlidir. Dilimizin yozla�mas�na ve dolay�s�yla ulusall���m�z�n yok edilmesine kar�� durmal�y�z (Sar�aslan 2000:36)

T�rk�e e�itim T�rkiye’nin ba��ms�zl�k sorunudur.

T�rkiye T�rk�e’sinin bug�n i�in e�itim ve ��retimde ciddi sorunlar� vard�r. Okuma yazmada ayd�nlar�m�z�n T�rk�e’yi yanl�� kullanmas�, konu�urken duygu ve d���ncelerin d�zg�n ifade edilememesi en �nemli sorundur. Kelimelerin yanl�� telaffuzu, tamlamalar�n yanl�� kullan�lmas�, vurgulamada yanl��lar yap�lmas� T�rk�e’yi yozla�t�rmaktad�r.

T�m sorunlar�n k�keninde T�rkiye’de e�itimin iflas etmi� olmas� yatmaktad�r.

�lk ve Ortaokullarda �ocuklar�m�za anadilimizi ��retememekteyiz. Dilimizi edebiyat ve k�lt�r seviyesinde ��retmeliyiz. Dilbilgisi kurallar� ezberletilerek T�rk Dili ��retilemez.(Sar�aslan 2000:23)

5- Demokratik ve Laik E�itim Sorunu

Frans�z devrimci Danton “Ekmekten sonra halk�n ilk gereksinimi e�itimdir” demi�tir. �nsan ve toplum ya�am�nda e�itim; birinci derece gereksinmesinden hemen sonra geliyorsa, bundan da kast edilen dogmatik de�il laik e�itim ise, o zaman e�itim ve demokrasi, demokratik toplumlarda birbiriyle i�i�e iki temel kavramd�r. �yle ki laik e�itim olmazsa demokrasi olmaz, demokrasi olmazsa laik e�itim olmaz

Ku�kusuz bu nedenle ba�ta Mustafa Kemal olmak �zere Cumhuriyeti kuranlar, e�itimi hem Cumhuriyetin hem de demokrasinin alt yap�s� olarak kabul etmi�lerdir. Cumhuriyetin ilk 27 y�l�ndaki h�zla devrimci at�l�mlar�n �n� kar�� devrimcilerle kesilmi� olmasayd�, daha a��k deyi�le demokratik laik e�itim geli�tirilerek �d�n verilmeden s�rd�r�lebilseydi 2001 y�l�nda T�rkiye, bug�n bulundu�u noktadan �ok daha ileri bir konumda bulunacakt�. T�rk toplumu, demokratik laik e�itimi �z�mseyebilseydi bug�n okumaz- yazmaz n�fus kalmazd�. �eriat��-�rk�� siyasal partiler bu denli halk deste�ine sahip olmazd�,dolay�s�yla �lkemiz ter�rle yat�p,ter�rle kalkar duruma d��mezdir. O zaman �lkemiz AB’nin giri� kap�s�nda bekletilmez �ye olmaya davet edilir, bulundu�u co�rafyada hak etti�i sayg�n yere gelebilirdi.

Bunun i�in demokratik laik e�itimi, �ncelikle t�m ��retmenlerin e�itim y�neticilerinin, e�itim deneticilerinin; k�saca t�m gen�lerin ve ayd�nlar�n �z�msemesi, sonrada yeni ku�aklar� yeti�tirmeleri gerekir (Adem 2001:10)

Laiklik demokrasinin �n ko�uludur. Demokrasi laikli�e dayan�r. Ger�ek demokrasiler laik olanlard�r. E�itimin �nemli g�revlerinden biri demokrasi e�itimidir. Kitlenin se�me ve se�ilme hakk�n� iyi ve bilin�li kullanmas� e�itim d�zeyinin yetersizli�i nedeniyle ger�ekle�tirilememektedir (Karak�t�k 2001: 41)

Laik e�itim: “Din etkisinden kurtulmu� olan bireylerin dinsel inan�lar�na herhangi bir bi�imde kar��mayan ve ��retim kurumlar�ndaki �al��malar ile din i�lerini birbirinden ayr� tutan e�itim”dir. Laik e�itim, yaln�z din e�itimi ve ��retimin yap�l�p yap�lmamas�yla s�n�rland�r�lacak bir konu de�ildir. Ayn� zamanda e�itim programlar�n�n ve ders i�eriklerinin bilimsel ilkelere dayand��� y�neticileri ve ��retmenlerin nesnel davran��lar g�sterdi�i e�itimdir (O�uzkan 1981:102).

Atat�rk�� e�itimin laiklik politikas� b�t�n etkenleri i�eren sistemli bir politikad�r. Din i�leriyle toplum d�zeni kesinlikle birbirinden ayr�l�rken, bu ayr�lma dine kar�� a��k�a bir bask�yla sonu�lanmam��t�r. Ama�; dini ki�ilerin i� d�nyalar�ndan d��ar�ya ta�mayan bir inan�lar b�t�n� durumuna getirmek, onu toplum i�lerinde ve toplumsal g�revlerinden s�yr�l�p vicdanlara itmektir (�zden 1991: 43).

Atat�rk�� E�itim Politikas�

1926 y�l�nda Milli E�itim Bakanl���’n�n yay�nlad��� bir genelgede e�itimin, ulusal, laik, bilimsel ve demokratik olarak belirlendi�i ��yle ifade ediliyordu (Sakao�lu 1992: 34-35):

“T�rkiye’de herkesin milli ve d�nyevi, modern ve demokratik bir terbiye almas� esast�r... E�itimin “milli” olmas�ndan maksat, gen�leri, ya�ayan b�t�n kurumlar�, d���nce ve idealleriyle milli topluma uydurmakt�r... D�nyevi kelimesinden hedeflenen anlam, e�itimin “laik” olmas�, d���nceyi daraltan ve vicdan �zg�rl���n� k�ran her t�rl� dini etkiden uzak bulunmakt�r. Modern deyimiyle, e�itimin, y�ntemler ve teknikler bak�m�ndan en yeni bilimsel kurallara g�re s�rd�r�lmesi, demokratiklik ile de e�itim ve ��retimin b�t�n olanaklar�ndan kad�n erkek t�m ulus bireylerinin e�it derecede yararlanmas�, serveti, toplumdaki yeri ne olursa olsun her gencin yetene�i ve zekas� derecesinde ��renim g�rebilmesine hi�bir engelin konmamas� d���n�lm��t�r.”

“�lk��retimin milli ve demokratik olmas�, k�z erkek, zengin yoksul b�t�n millet �ocuklar�n�n ayn� bi�imde e�itim g�rmesi, bu ilkenin zorunlu bir sonucudur. Yine, ilk��retimin mesleki e�ilimlerden, dini etkilerden uzak tutulmas�, ilk��retim program�na yabanc� dil konulmamas� da bu ilkeye dayan�r.”

6- Nitelikli ��retmen Sorunu

�n�n� �niversitesi ��rencileri aras�nda yapt���m�z ara�t�rmada �rneklemdekilerin %100’� e�itim sistemimizde nitelikli ��retmen yoklu�unu dile getirmi�lerdir. Asl�nda bunun i�in ara�t�rma yapmaya bile gerek yoktur. Kendi ��rencilik deneyimlerimizi g�zden ge�irmemiz ve gazete ba�l�klar�na bakmam�z yeterli olacakt�r.

1990’l� y�llarda bile ��retmen olmayan 130 bin �niversite ve Y�ksekokul mezunu ��retmen olarak atanm��t�r. E�itim fak�ltesini bitirenlerin bile nitelikleri tart��mal�d�r. Oysa, nitelikli ��retmen pek �ok sorunu kendili�inden ��zebilir.

Di�er �nemli Sorunlar

1. E�itim sistemi okul i�ine d�n�k kalm��t�r. �evre ve i� hayat� ile okul ili�kisi son derece s�n�rl� olup, i�levsel ��retim ger�ekle�tirilememi�tir.
2. E�itimde g�zlem ve uygulama y�nteminden yeterli �l��de yararlan�lmamaktad�r.
3. Her kademede ders ara� ve gere�leri yetersizdir.
4. ��rencileri genel e�itimden, mesleki e�itime kayd�rmada ba�ar� sa�lanamam��t�r.
5. ��rencilerin ruhsal ve bedensel geli�imine �nem verilmemi�tir (Beden E�itimi derslerinde Matematik dersinin i�lenmesi gibi).
6. T�rk k�lt�r ve temel de�erleri e�itim programlar� arac�l���yla aktar�lmamaktad�r.
7. ��retim ezbere dayanmakta, analitik, senteze g�t�r�c� ve yarat�c� d���nce geli�tirilmemektedir.
8. Okulsuz �ocuklar�m�za ula�mak, tek derslikli okullar� geni�letmek, ikili ve ��l� ��retime son vermek, kalabal�k s�n�flar� 35-40 ki�ilik s�n�flara d�n��t�rmek, ge�ici ve harap binalarda ��retim yapan okullar� binalara kavu�turmak i�in binlerce yeni okul ya da on binlerce yeni derslik in�a etme gereksinmesi vard�r.
9. E�itim kurumlar�n� ��rencilerin ilgi, yetenek ve kapasitesine uygun bir meslek kazanaca��, yaparak-ya�ayarak e�itim yapabilecek bir ortama kavu�turma gereksinmesi vard�r.
10. Orta��retim kurumlar�n� s�ratle uygulamal� e�itimin yapabilece�i at�lye, laboratuar, bah�e, ara�-gere� ve �e�itli alanlarda yeti�mi� usta-��retmenlere kavu�turma gereksinmesi vard�r.
11. Mesleki-teknik gibi pahal� bir e�itime yat�r�lan paralar�n verimli olabilmesi i�in; mezunlar�n, e�itimleri do�rultusunda istihdamlar� ile, �lkenin i� piyasas� i�lemlerine y�nelik e�itim programlar�yla ��renimlerini s�rd�rmeleri gereksinmesi vard�r.
12. Genel e�itimle mesleki e�itimi kayna�t�rma ve b�t�n orta��retim kurumlar�n� merkez te�kilat�nda ve ta�rada tek y�netim alt�nda toplama gereksinmesi vard�r.
13. �yi bir rehberlik ve y�nlendirme sistemiyle ��renciyi ke�federek, onun, yeteneklerine uygun alanlara y�nlendirilmesini sa�lama ve ba�ar�s�zl�klar� �nleme gereksinimi vard�r.
14. E�itim ve okul y�neticili�ini belirli e�itim ve deneyim niteliklerini gerektiren bir meslek durumuna getirme gereksinmesi vard�r.
15. ��renciler, uygulanan k�l�k k�yafet d�zenlemesinden dolay� adeta k���k asker gibi olmu�lard�r. D�nya �a� atlamaktad�r bug�n serbest b�rak�lsa okul giysileri, yetkililer k�l�k-k�yafeti yetersiz utan�l�r bulunanlar i�in Sosyal Dayan��ma ve Yard�mla�ma Fonundan donan�m alabilir. Demokrasi �ok sesli, �ok renkli bir ortamda ya�ay�p geli�ebilir. �ok renklili�e, �ok seslili�e okullarda ba�lamadan demokrasinin gerektirdi�i ortam tam olarak olu�amaz. �zg�r giysi bu konuda at�lacak bir ad�md�r (Kaya 1993: 94).

Yukar�da s�ralanan gereksinmeler, e�itim sisteminin yeniden d�zenlenmesini ka��n�lmaz duruma getirmi�tir.

�neriler

1. Atat�rk�� e�itim felsefesi yeniden uygulamaya konulmal�d�r. ��retmenler bu konuda bilin�lendirilmelidirler.
2. E�itim programlar� ele�tirici d���nce ve yarat�c�l��� geli�tirecek bi�imde yeniden haz�rlanmal�, ders kitaplar� da bunu sa�layacak bi�imde haz�rlanmal�d�r.
3. Nitelikli ��retmen yeti�tirilerek ezberci y�ntemler, e�itimde �iddet olgusu gibi ilkel uygulamalar ortadan kald�r�lmal�d�r.
4. Demokrasi i�in demokratik e�itim ilkesi ya�ama ge�irilmelidir.
5. Okullarda denetim uygulamalar� daha �a�da� esaslarda y�r�t�lmelidir.
6. K�reselle�me bir yandan d�nyayla b�t�nle�meyi ifade ederken e�itime d��en g�rev bu becerilere sahip insan� yeti�tirmektir. �te yandan k�reselle�menin yeni emperyalizm bi�iminde uyguland��� da g�r�lmektedir. Bu nedenle e�itim ulusal duygular� geli�mi� ve uyan�k yurtta�lar yeti�tirmelidir.
7. Bili�im ve bilgi okuryazar� insan yeti�tirmek gerekmektedir.
8. E�itimde yeni teknolojilerin uygulanmas� �er�evesinde e�itim ara�t�rmalar� ve program geli�tirme �al��malar� te�vik edilmelidir. Bu ama�la orta��retime �e�itli d�zeylerde genel teknoloji derslerinin konmas�nda b�y�k yarar vard�r. Ancak bu derslerin program� �zenle haz�rlanmal�d�r. �ok h�zl� de�i�en teknolojik ortama uyum sa�layabilmesi i�in ilgili dersin program�n�n s�k s�k yenilenmesi gerekir.
9. E�itime daha fazla parasal kaynak ayr�lmal�d�r.
10. ��retmen yeti�tirme yeniden ele al�nmal�d�r. Y�K, en �ok gereksim duydu�umuz planlamay� zaman�nda ve yeterli bi�imde yapamam��t�r. Y�llard�r s�n�f ��retmeni gereksinimi varken s�n�f ��retmenli�i programlar� a��lmam�� ve adeta herkes ��retmen yap�lm��t�r. �imdilerde ise bir�ok yerde ve gere�inden fazla ��retmen yeti�tirme program� a��lm��t�r. �stelik bu programlar�n ciddiye al�n�r ��retim kadrolar� da yoktur.
11. Ter�r nedeniyle 15 y�ldan fazla bir s�re G�neydo�u’nun baz� yerlerinde e�itim yap�lamaz olmu�tur. T�rk�e’yi bile ��retemedi�imiz bu yurtta�lar�n yurtta�l�k becerilerinin nas�l geli�tirilece�i �zerinde d���n�lmelidir.
12. �zel e�itim gerektiren geri ve �st zekal�larla, i�itme, konu�ma ve ortopedik �z�rl�ler; uyumsuzlar ve s�rekli hastal��� olan �ocuklar�n e�itimine gereken �nem verilmelidir. Bu ama�la, �zel e�itim alan�nda g�rev alacak ��retmen ve personelin yeti�tirilmesi i�in gerekli tedbirler al�nmal�d�r (Kaya 1993: 158).

Kalk�nma planlar�nda devlet g�r��� olarak dile getirilen “�lkemizin bat�l� �lkeler d�zeyinde bir kalk�nmay�” ba�arabilmesi ya da b�y�k Atat�rk’�n “�a�da� uygarl�k d�zeyinin �st�ne ��kmak” vasiyetinin ger�ekle�tirilmesi, her �eyden �nce, insanlar�m�z�n de�i�tirilmesine ba�l�d�r. �nsanlar�m�z�n de�i�mesinde, yeni e�itim sistemi, b�y�k g�revlere ve sorumluluklara sahip olacakt�r.

Unutmamak gerekir ki; Atat�rk’�n belirtti�i gibi :

“�lk ve orta��retim; mutlaka insanl���n ve uygarl���n gerektirdi�i bilim ve tekni�i versin. Fakat o kadar pratik bir tarzda versin ki, �ocuk okuldan ��kt��� zaman a� kalmaya mahkum olmad���na emin olsun.”

Bunlar� sa�layacak olanlar�n Atat�rk’�n dedi�i gibi “yeni ku�aklar� yeti�tirecek ��retmenler oldu�unu”nun bilincinde olmak gerekir.

http://www.google.com.tr/search?q=d%C3%BCnyada+e%C4%9Fitim+sorunu&hl=tr&lr=lang_tr&start=20&sa=N 

Not:�niversite ders notlar�ndan d�zenlenmi�tir.

http://www.sinifogretmeniyiz.biz