Connectionism (E.Thorndike) adlı doküman sinifogretmeniyiz.biz sitemizin
kategorisinde yer almaktadır. Bu kategoride
dosyasına benzeyen başka dokümanlar dabulabilirsiniz. Bu kategori de ilkokul 1.sınıf, 2.sınıf, 3.sınıf, 4.sınıf ve ortaokul 5.sınıf, 6.sınıf, 7.sınıf, 8.sınıf dosya ve dokümanlarına ulaşabilirsiniz.
Dosyayı indirmek için aşağıdaki hemen indir bağlantısına tıklamanız yeterlidir.
CONNECTIONISM (E. THORNDIKE)
Kuram�n Genel Tan�t�m�
Thorndike; ö�renmenin temelinin, duyusal uyar�c�lar ile harekete geçiriciler aras�nda kurulan bir ba� oldu�unu kabul etmektedir. Al��kanl�klar�n meydana gelmesini ya da yok olmas�n�, bu duyusal uyar�c�lar ile tepkiler aras�ndaki ba�lar�n güçlenmesine ya da zay�flamas�na ba�lad���ndan Thorndike’�n kuram� “ba�” psikolojisi ya da “ba�la��mc�l�k” (connectionism) olarak adland�r�lmaktad�r.
Thornd�ke’�n kendi ifadesiyle, ba�la��mc�l��� �u �ekilde tan�mlamaktad�r. “… e�er insan zihnini analiz edecek olursak, sitüasyonlar� temsil eden unsurlar, ve tepkiler, tepkiye haz�r olu� halleri, tepkiyi kolayla�t�ran ko�ullar, inhibisyonlar, tepkilerin yönleri aras�nda de�i�en kuvvet derecelerinde ba�lant�lar�n bulundu�unu görürüz. E�er bütün bunlar�n tam bir envanterini ç�karabilirsek, insan�n her anla��labilir durumlarda, neler dü�ünebilece�ini, neler yapabilece�ini, insan� nelerin tatmin edece�ini ve rahats�z edece�ini, buna göre hemen hiçbir �eyi d��ar�da b�rakmadan söyleyebiliriz… Ö�renme ba�lanmad�r/ ba�lant�n�n kurulmas�d�r. Zihin insan�n ba�lant� sistemidir”.
Kuram�n Kapsam�/Uygulamas�
Ba�lamc� ö�renme kuram�n�n,ö�renme problemini çözmeye uygun olup olmad���na karar verilmelidir: Örne�in “bireyin ö�renme sonunda geli�tirece�i beceri, küçük birimlere ayr�labiliyor mu?” sorusuna cevap aramal�d�r. Örne�in, belli bir konuda problem çözme becerisi ya da bir birimlik el becerisi, alt birimlere ayr�labilir; ard���k bir s�ra içinde yap�salla�t�r�labilir. Bir toplumun sosyal yap�s�n� incelerken, konu de�i�ik boyutlar�yla ele al�nabilir; ama, ard���k bir yap�y� gerektirmeyebilir.
Karma��k becerilerden olu�an ö�retim hedefleri tan�mlanmal�d�r: Ö�retimin hedeflerinin tümü belirlenmelidir. Sonra hedefler, hedef davran��lar ve performans düzeyi belirlenmelidir. Hedef davran��lar gözlenebilir ve ölçülebilir olmal�d�r.
Ö�retime ba�lamadan önce, ö�rencinin haz�r bulunu�luk düzeyinin ne olaca��na karar verilmelidir: Ö�rencinin ö�retime ba�larken, ilk birimle ilgili ö�renmeleri ba�ar�yla gerçekle�tirebilmesi için, kazanm�� olmas� gereken becerilerin neler oldu�u belirlenmelidir. Her birimle ilgili ö�renme faaliyeti tamamland�ktan sonra, ö�rencinin, ikinci s�radaki ö�renme birimine geçebilmek için, birinci a�amada kazan�lmas� gereken becerilerin, yüzde kaç oran�nda ba�ar�lmas� gerekti�i kararla�t�r�lmal�d�r. Ö�renme faaliyetine ayr�lan süre ve ba�ar�n�n test edilece�i tarihler, ö�renciye önceden duyurulmal�d�r.
��in analizi yap�lmal�d�r: Ö�rencinin hedeflerde belirlenen becerileri kazanabilmeleri için,
1. Konu bir bütün olarak belirlenmeli,
2. Uygun ölçüde ayr�nt�lanmal�,
3. Kavramlar ve bile�enler aras�ndaki ili�kiler aç�kça gösterilmelidir
Her bile�en becerinin/ ö�renme faaliyetini ne zaman, ne kadar sürede ve hangi ko�ullar alt�nda yap�laca�� kararla�t�r�lmal�d�r.
Ö�retim etkinlik ilkesine dayand�r�lmal�d�r. Ö�retim, becerilerin kazan�lmas�n� ve kal�c�l���n� üst düzeye ç�karacak biçimde düzenlenmelidir.
Kuram�n Örne�i
Kediyi dar, rahats�zl�k veren bir kafese koymu� ve hayvan�n kafesten kaçma çabalar�n� gözlemi�tir.
Kafesin kap�s�n� açabilmesi için hayvan�n bir pedala basmas� ya da bir zincir ipi çekmesi gerekmektedir. Ancak kafes öyle düzenlenmi�tir ki hayvan�, kap�y� açmadan önce ba�ka bir dizi tepkiyle u�ra�maya zorlar. Kedi kafese ilk konuldu�unda rahats�zl�k belirtileri ve s�k���kl�ktan kaçma e�ilimleri göstermi�tir. Kafesin parmakl�klar� aras�ndan s�yr�larak ç�kmaya çal��m��, pedal� ve demirleri t�rmalay�p �s�rm��, kafesin içindeki her �eye sald�rm��t�r. Ancak sonunda kedi, tesadüfen pedala basarak d��ar� ç�kabilmi�tir. Ayn� ko�ullarda ard���k denemeler yap�ld���nda kedi kendisini amaca ula�t�rmayan t�rmalama, �s�rma vb. gereksiz tepkileri terketmi�tir. Birkaç denemeden sonra kedi kafese konulur konulmaz zinciri çekme ya da pedala basma davran���n� göstererek, d��ar� ç�km��t�r.
Sonuç olarak, kendisine haz veren, ba�ar�ya götüren davran�� kal�c� olmu�tur
Kuram�n �lkeleri
Thornd�ke’�n ö�renmeyle ilgili üç temel ilkesi vard�r:
1. Haz�r bulunu�luluk
2. Tekrar
3. Etki
Haz�r Bulunu�luk �lkesi: Thornd�ke bu ilkesini ”insan�n orijinal do�as�” adl� kitab�nda üç bölümde ele alm��t�r. Thornd�ke’a göre haz�r bulunu�luk ilkesi �öyle özetlenebilir:
1. Organizma etkinlik göstermeye haz�r ise, etkinli�i yapmas� mutluluk verir.
2. Organizma etkinli�i göstermeye haz�r ancak, etkinli�i yapmas�na izin verilmezse, bu durum organizmada k�zg�nl�k yarat�r.
3. Organizma etkinli�i yapmaya haz�r de�il ve etkinli�i yapmaya zorlan�rsa k�zg�nl�k duyar.
Haz�r bulunu�luk ilkesine örnek verecek olursak; çocuk bilgisayar kullanmaya haz�r ve buna izin verilirse kullanmaktan haz duyar. Çocuk bilgisayar kullanmaya haz�r ancak bilgisayar kullanmas�na izin verilmezse çocukta k�zg�nl�k yarat�r. Çocuk bilgisayar kullanmaya zorlan�rsa k�zg�nl�k duyar.
Tekrar �lkesi: Thornd�ke’a göre sadece tekrar etme ba�� güçlendirmedi�i gibi, kullanmama da ba��n gücünü azaltmaz. Bununla birlikte tekrar etme, ba��n gücünde az bir geli�me sa�layabilir, kullanmama da biraz unutmaya yol açabilir. Bu aç�klama Thornd�ke’�n 1930’dan sonraki aç�klamas�d�r. 1930’dan önceki tekrar yasas�nda, tekrar ederek ö�reniriz; tekrar etmedi�imizde unuturuz �eklinde ifade edilmi�tir. Bu aç�klaman�n geçerli olmad��� ortaya ç�k�nca 1930’dan sonraki tekrar yasas� ortaya ç�km��t�r.
Etki �lkesi : Thornd�ke’a göre, organizma, ortaya koydu�u tepkisini rahatlat�c� ve doyuma ula�t�r�c� buldu�u sürece tepkiyi gösterecektir. Ancak organizma ortaya koydu�u tepkinin etkisini rahatlat�c� ve doyum ula�t�r�c� olarak göremezse tepki gösterilmeyecektir. Thornd�ke, 1930’lardan sonra, daha önce önerdi�i etki yasas�n�n yar� yar�ya do�ru oldu�unu belirlemi�tir. Bu durumda, uyar�c�ya kar�� yap�lan tepki, ho�a giden bir durum yarat�rsa, uyar�c� ve tepki aras�ndaki ba��n gücü artmaktad�r. Ancak tepki ho�a giden bir sonuç yaratmazsa, yani cezaland�r�l�rsa ba��n gücüne hiçbir etkisi olmamaktad�r. Peki�tirilme ile davran�� biçimlendirilebilirken, cezaland�rma, istenmeyen davran��� yok etmektedir.
Kaynaklar
w Ataman, Ay�egül, Geli�im ve Ö�renme, Gündüz E�itim ve Yay�nc�l�k, 2.Bask�, Ankara, 2004, s.274
w Ülgen, Gülten, E�itim Psikolojisi Birey ve Ö�renme, 2.Bask�, Ankara, 1995, s.162-163-164-165
w http://www.egitim.aku.edu.tr/silhan.ppt
w http://tip.psychology.org/thorn.html