Anlamlı öğrenme - (Gelişim ve öğrenme Eğitim Bilimleri )

ANLAMLI Ö�RENME (AUSUBEL)

Kuram�n Genel Tan�m�

Ausubel’in önerdi�i anlaml� ö�renme yakla��m�nda, bilgilerin ö�renciye sunularak kazand�r�lmas� esas al�n�r. Ausubel’in ö�renme kuram�n�n temelini, ö�renmeyi etkileyen en önemli faktör ö�rencinin mevcut bilgi birikimidir. Bu ortaya ç�kar�l�p ona göre e�itim planlanmal�d�r. Ausubel’e göre ö�renmenin ço�u sözel olarak gerçekle�mektedir. Ona göre önemli olan ö�renmenin anlaml� olmas�d�r.

Anlaml� ö�renmenin ba�lat�labilmesi için temelde �u iki hususun yerine getirilmesi gerekir:

1.Ö�renilecek bilgiler kendi içinde bir bütünlük ve anlaml�l�k ta��mal�d�r.

2.Anlaml� ö�renme için ö�rencide olumlu yönde bir haz�rl���n olmas� gerekir. Ö�renci anlaml� ö�renmeye istekli ve onu gerçekle�tirmeye kararl� olmal�d�r.

Birincisi do�rudan ö�retmenin, ikincisi ise daha çok ö�rencinin kontrolünde bulunan durumlard�r. Derste ö�retmen, kendi anlay���na göre konuyu anlaml� bir �ekilde seçer, düzenler ve aç�klayabilir. Ö�retmenin konuyu sunu�u ö�rencinin konuyu her zaman anlayarak ö�renmesini gerektirmez. Anlaml� ö�renme, ö�rencinin ilgisine, anlayarak ö�renmeye istekli olup olmay���na ve ö�renmeyi nas�l yapaca��na da ba�l�d�r.

Kuram�n Kapsam� / Uygulamas�

Ausubel kuram�n�n sadece okul ortam�nda anlaml� ö�renmede uyguland���n� aç�kça tan�mlar. Anlaml� ö�renmeyi ezber ve bulu� yoluyla ö�renmeden ayr� tutar. Ezber yoluyla ö�renmeden kapsaml� olmad� için, bulu� yoluyla ö�renmeden ö�renenin bilgiyi problem çözerek elde edece�i için ayr� tutar.

Bulu� yoluyla ö�renme her zaman anlaml� olmayabilir. Bunun aksine sözel ö�renme, e�er etkin bir �ekilde uygulan�rsa anlaml� olabilir. Yani, sözel ö�renme bulu� yoluyla ö�renme kadar önemlidir. Ausubel sözel ö�renmenin bulu� yoluyla ö�renmeye göre bir avantaj�n� da �öyle savunmaktad�r: E�er sözel ö�renme etkin yap�labilirse k�sa sürede birçok bilgi anlaml� bir �ekilde ö�renciye kazand�r�l�r.

Çal��malar�n ço�unlu�u ö�renmede ön organize edicilerin etkilerine dayan�r. Ausubel, insanlar�n yeni bilgileri, kendi birikimleri ve kendi bilgi sistemleri içine yerle�tirerek ö�rendi�i görü�ündedir. Bu nedenle ö�retimde, insan zihninde, yeni bilgileri kendi alan� içine toplayan ve yerle�tiren organize edici ilke ve kavramlar�n ö�retilmesine öncelik verir. Sunu� yoluyla ö�retmede, ö�retmenin anlat�m� yan�nda derslerde soru-cevap ve tart��ma teknikleri kullan�lmas� ve resimlerle �emalar üzerinde çal���lmas� ayr� bir önem ta��r. Bu yakla��mda ö�retmenin amac�, ö�rencinin bilgiyi anlamas�n� sa�lamak için daha önce ö�rendikleriyle yeni bilgilerin birle�mesine yard�m etmektir.

Anlaml� ö�renme, kavramlar� ve kavramlar aras� ili�kileri kazand�rmada kullan�labilir. Bu tür bir ö�renmede ö�renci, daha önce ö�rendiklerini kullanmak durumundad�r. Bu nedenle, ortaokul ve daha üst düzeylerde daha yararl� olmaktad�r.

Bilgilerin ö�rencilere anlat�larak anlaml� ö�renmenin gerçekle�tirilmesinde �u hususlara uyulmas� beklenir:

1. Organize edici bilgiler kullan�lmal�:

a) Derste kullan�lacak önemli kavramlar�n tan�mlar� verilmeli,

b) Derste geçen genellemeler ve ilkeler önceden verilmeli,

c) ��lenecek konunun ana hatlar� verilmeli ve ö�rencilerin görebilece�i bir yere yaz�lmal�.

2. Anlat�mda bol ve de�i�ik örnekler kullan�lmal�.

3. Anlat�lanlar resim, �ema, grafik gibi belirginle�tirici araçlarla

desteklenmeli.

4. Anlat�lan konuda geçen kavram ve ilkeler aras�nda benzerlikler ve farkl�l�klar üzerinde önemle ve zaman vererek durulmal�. Olumlu peki�tirme ile olumsuz peki�tirme birbiriyle fonksiyon yönünden benzer fakat uygulan�� biçimleri fakl� iki kavramd�r. Bunlar�n benzer ve farkl� yönlerinin aç�k seçik ortaya konmadan anlaml� olarak kazand�r�lmas� çok güçtür.

5. Ö�renciye kazand�r�lacak bilgiler anlaml� �ekilde organize edilmi� bir bütünlük göstermelidir.

6. Ezberleme te�vik edilmemeli, ö�renciler ezberleme için cesaretlendirilmemelidir. Ö�rencilerin ders kitab�ndaki bilgiyi kitab�n ifadesiyle tekrar etmeleri yerine kendi kelimeleriyle söylemeleri sa�lanmal�d�r.

7. Anlaml� ö�renme s�ras�nda ö�renciler konu ile ilgili kendi görü�lerini rahatça söyleme, tak�ld�klar� noktalar� çekinmeden sorma ve tart��ma olanaklar�na sahip olmal�d�rlar.

Kuram�n Örne�i

Ausubel (1963, p. 80)  , Vücudun Patolojisi Ders Kitab�ndan,  ilerleyen-a�amal� bir de�i�im örne�i olarak bahseder. Çünkü kitap, Organ Sistemlerini izolasyon (yal�t�m) içinde anlatmaktan ziyade genel süreçlere   ( Örne�in iltihaplanma, doku bozulmas�) göre bilgi sunuyor. Ausubel ayr�ca, prensip veya olgular�, parça parça tart��mak yerine fizi�in ana fikirlerine göre düzenleyen, Fiziksel Bilim Ara�t�rma Komitesi Müfredat�ndan da bahsediyor.

David Ausubel'in ö�renme kuram�n� fizik konusuna uygulamas�:

1. Kar��la�t�rmal� Ön Düzenleyiciler

Madde, hacim, a��rl�k kavramlar�n� kar��la�t�rarak ders i�lenir. Bunlar aras�ndaki benzerlikler ve farkl�l�klar tespit edilir. Maddeler için ay�rt edici ve ortak özellikler yaz�l�r ve bu kavramlar hakk�nda daha alt ba�l�klar incelenerek birimler ö�renilir. Uygun çevirmeler yap�l�r.

1. Sergiliyeci Ön Düzenleyiciler

�lk olarak Özkütlenin tan�m� yap�l�r. �kinci a�amada konu ö�rencilere ad�m ad�m ilerleyen bir strateji ile anlat�l�r. Konu bütünlü�ün de ise önce kat�larda, s�v�larda ve gazlarda özkütle de�eri bulunur. Sonra farkl� özkütledeki s�v� kar���mlar�n�n özkütleleri hesaplan�r. �lgili problemler çözülür. Özkütle ile ilgili grafikler yorumlan�r. Konu ile ilgili birimler verilerek uygun çevirmeler yap�l�r.

Kuram�n �lkeleri

1-      Bir konudaki temel dü�ünceler ilk olarak sunulmal�d�r ve sonra ilerledikçe ayr�nt�lar ve özgüllük ko�ullar�yla ay�rt edilmelidir.

2-      Ö�retim materyalleri yeni materyallerle önceden sunulan materyalleri, yeni ve eski fikirler aras�ndaki i�leyi�leri göstererek birle�tirmelidir.

Kaynaklar:

1. http://tip.psychology.org/ausubel.html
2. http://www.opencontent.org/wiki/index.php?title=David_Ausubel
3. http://www.hi.is/~joner/eaps/wh_ausub.htm
4. http://www.fizikciyiz.com/e-11-david-ausubelin-ogrenme-kurami
5. http://www.hskizilcik.com/egitim/Ausubel.pdf