Anlaml� Ö�renme (Ausubel)

Tan�m
Ausubel’in ö�renme teorisi; ö�renmeyi etkileyen en önemli faktör ö�rencinin mevcut bilgi birikimidir, bu ortaya ç�kar�l�p ö�retim ona göre planlanmal�d�r cümlesi ile ifade edilebilir (Ayas et al., 1997). Ausubel’ e göre ö�renmenin ço�u sözel olarak gerçekle�mektedir ve önemli olan ö�renmenin anlaml� olmas�d�r. Sözel ö�renme, e�er etkili bir �ekilde uygulan�rsa, anlaml� olabilir.

Kapsam

Ausubel’e göre, kavramlar, alt kavramlara ne kadar iyi ba�lan�rsa detaylar o kadar kolay hat�rlan�r ve ön örgütleyiciler bu ba�lant�n�n kurulmas�n� sa�lar. Ausubel’in fikirleri, “ezberleme-anlaml� ö�renme” fark� ve “kabul etme– ke�federek ö�renme/ö�retme” fark�na dayal�d�r.

Örnek

S�v�lar�n bas�nc� konusunun anlat�m�nda anlaml� ö�renme kuram�n� kullanabiliriz. (Bknz: Ek 1)

�lkeler

Ausubel’e göre çe�itli ö�renme durumlar�yla kar��la�an bireyin zihninde gerçekle�en ö�renmeler daha sonraki ö�renmelere temel te�kil eder. Bu ö�renmeler her zaman do�ru olarak yap�land�r�lm�� olmayabilirler. Yani ö�rencilerin zihinlerinde yap�land�rd�klar� bilgiler aras�nda yanl�� ö�rendikleri �eyler de bulunabilir. Bu nedenle ö�retmen öncelikle bu yanl�� anlamalar� belirlemeli ve ö�retimini bunlar� giderecek �ekilde planlamal�d�r. Çünkü herhangi bir kavramla ilgili yanl�� anlamalar�n konuyla ilgili daha ileri düzeydeki bilgileri anlamada sorun yaratt���, hatta bazen yeni kar��la��lan bilgilerin ö�renilmesini engelledi�i bilinmektedir (Andersson, 1986; Ben-Zvi, Eylon & Silberstein, 1986; Griffiths & Preston, 1992). 

Ausubel’in anlaml� ö�renme yakla��m�nda organize edici bilgiler çok önemli bir yer tutar. Organize ediciler, daha sonra ö�renilecek bilgileri anlaml� bir duruma getirirler. Bunlar yoluyla, ayr�nt�l� bilgilerin anlaml� olarak yerle�tirilece�i bir çerçeve haz�rlanm�� olur. Organize

ediciler, ö�rencinin daha önce ö�renmi� oldu�u bilgilerle yeni bilgiler aras�nda bir köprü

görevi de görür.

�lkokulda üçgenlerin isimlendirilmesini i�leyen bir ö�retmenin “Üçgenler aç�lar�na ve kenarlar�na göre isimlendirilir.” diye bir kuralla ba�lang�ç yapmas�nda söz konusu kural�n ‘organize edici’ bir özelli�i vard�r.

Bilgilerin ö�rencilere anlat�larak anlaml� ö�renmenin gerçekle�tirilmesinde �u hususlara uyulmas� beklenir:

1.Organize edici bilgiler kullan�lmal�:

a) Derste kullan�lacak önemli kavramlar�n tan�mlar� verilmeli,

b) Derste geçen genellemeler ve ilkeler önceden verilmeli,

c) ��lenecek konunun ana hatlar� verilmeli ve ö�rencilerin görebilece�i bir yere yaz�lmal�.

2.Anlat�mda bol ve de�i�ik örnekler kullan�lmal�.

3.Anlat�lanlar resim, �ema, grafik gibi belirginle�tirici araçlarla desteklenmeli.

4.Anlat�lan konuda geçen kavram ve ilkeler aras�nda benzerlikler ve farkl�l�klar üzerinde önemle ve zaman vererek durulmal�. Olumlu peki�tirme ile olumsuz peki�tirme birbiriyle fonksiyon yönünden benzer fakat uygulan�� biçimleri fakl� iki kavramd�r. Bunlar�n benzer ve farkl� yönlerinin aç�k seçik ortaya konmadan anlaml� olarak kazand�r�lmas� çok güçtür.

5.Ö�renciye kazand�r�lacak bilgiler anlaml� �ekilde organize edilmi� bir bütünlük göstermelidir.

6.Ezberleme te�vik edilmemeli, ö�renciler ezberleme için cesaretlendirilmemelidir. Ö�rencilerin ders kitab�ndaki bilgiyi kitab�n ifadesiyle tekrar etmeleri yerine kendi kelimeleriyle söylemeleri sa�lanmal�d�r.

7.Anlaml� ö�renme s�ras�nda ö�renciler konu ile ilgili kendi görü�lerini rahatça söyleme, tak�ld�klar� noktalar� çekinmeden sorma ve tart��ma olanaklar�na sahip olmal�d�rlar.

Ekler

Ek 1

SIVILARIN BASINCI

Dalg�çlar vurgun yememek için bulunduklar�n derinlikten yüzeye oldukça yava� ç�karlar. Neden?

Deniz dibine dalan dalg�ç, su alt�nda vücudunda büyük oranda azotun ayr��abilece�i kadar uzun süre yüksek bas�nç alt�nda kalm�� ve sonra da birden yüzeye ç�km��sa, vücut hücrelerinde kabarc�klar olu�ur. Bu kabarc�klar�n oran�na göre, vücudun hemen her yerinde küçük veya önemli tahribatlar meydana gelir. Bu olaya vurgun denir. Dalg�ç bunun sonucu felç geçirir. Bunu önlemek için vücudun bu bas�nç de�i�ikli�ine uyum sa�lamas� gerekir. Bu nedenle dalg�ç yava� bir �ekilde yüzeye ç�kar. S�v�lar a��rl�klar� nedeniyle içinde bulunduklar� kab�n taban�na, içinde bulunan kat� cisimlere ve yan yüzeylerine bas�nç uygularlar. S�v�lar�n a��rl��� nedeniyle birim yüzeye dik olarak uygulad�klar� kuvvete ‘S�v� Bas�nc�’ denir.

S�v� Bas�nc�n�n Ölçümü

�çindeki hava vakumla bo�alt�lm�� olan kab�n pistonu sürtünmesizdir. Bu kap s�v� içine ters olarak dald�r�ld���nda, bas�n de�i�iminden dolay� yayda s�k��ma gözlenecek. Bu olay s�v�n�n kab�n içine do�ru olan bas�nç kuvvetinin, yay�n d��a do�ru olan kuvvetiyle dengeleninceye kadar yay s�k���r. S�v�n�n bas�nc� ölçeklenmi� bir yayla do�rudan ölçülebilir.

Bo� çay barda��n�n a��z k�sm�n� elastik bir zarla hava almayacak �ekilde kapatal�m, çay barda��n� ters bir �ekilde s�v�n�n içine dald�rd���m�zda ne gözlemleriz?

Elastik zar�n cam barda��n içine do�ru bombele�ti�ini gözlemleriz. Bu materyal tam say�sal de�er vermese de bir bas�nç ölçer alet olarak kullan�labilir.

S�v� Bas�nc� Nelere Ba�l�d�r?

1. Yükseklik

�ekildeki düzenek kuruldu�unda huni s�v�n�n içine dald�r�ld�kça borudaki suyun yükseldi�ini görürüz. Bu yükselmeyi sa�layan huni içindeki s�v� bas�nc�n�n artmas�yla boru içindeki gaz� iterek bu gaz�nda di�er s�v�y� etki edip onun yükselmesini sa�lamas�d�r. Buna göre; h α P ‘dir.

2.Yo�unluk

Ayn� deneyi yo�unlu�u farkl� ba�ka bir s�v�yla yapal�m. Bir önceki deneyle ayn� yükseklikte bas�nç ölçümü yapal�m. Buradan ; ρ α P ‘dir.

SONUÇ: P = h x ρ

S�v� Bas�nc�n�n Kuvveti

Bir kaptaki s�v�n�n a��rl��� nedeniyle yüzeyin tamam�na uygulad��� dik kuvvete ‘Bas�nç Kuvveti’ denir. Ak��kanlarda yüksek bas�nçtan alçak bas�nca do�ru ak�� vard�r. Bu ilkenin, s�v� bas�nc�ndaki örne�i sifonlard�r.

Deney: Sifonlama

PASCAL PRENS�B�

Kapal� bir kab� tamamen dolduran s�v�n�n herhangi bir noktas�ndan yap�lan bas�nç, s�v�n�n dokundu�u bütün yüzeylere dik olarak ve aynen iletilir. S�v�lar�n s�k��t�r�lamay�p bas�nc� her do�rultuda iletmeleri ilkesine ‘Pascal Prensibi’ denir.

F1 / S1 = F2 / S2

Bu prensip kullan�larak su cendereleri yap�lm��t�r.

Piston a��rl�klar� önemsiz ise;

M1 x g /S1 = M2 x g /S2

Deney 1 :

Elastik zar üzerine kuvvet uyguland���nda ne gözlemlenir? Kuvveti uygulad���m�zda �i�enin üst taraf�ndaki gaz�n hacmini küçülttü�ümüzden dolay� gaz�n bas�nc�n� art�rm�� oluruz. Bu bas�nç art��� s�v� taraf�ndan aynen balona ve s�v� taban�na iletilir. Bu nedenle balon içindeki gaz�nda bas�nc� artar, bunu sa�lamak için hacmi küçülür.

Deney 2 :

S�v� cenderelerinin günlük hayattaki en yayg�n uygulamas� araba fren sistemidir. �ekilde bunun basit bir örne�i çizilmi�tir.

Kaynaklar

http://www.fizikciyiz.com/e-11-david-ausubelin-ogrenme-kurami

http://tip.psychology.org/ausubel.html

http://www.egitim.aku.edu.tr/AusubelGagne.ppt

http://www.hskizilcik.com/egitim/Ausubel.pdf

http://tr.wikipedia.org/wiki/Ausubel%27in_%C3%B6%C4%9Frenme_kuram%C4%B1

http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2007_cilt5/sayi_4/587-607.pdf