Afet EÄŸitimi Hazırlık Günü - (Afet EÄŸitimi Hazırlık Günü Belirli Gün ve Haftalar )

AFET E��T�M� HAZIRLIK GÜNÜ

Depremden ve Depremden  Korunma Yollar�

B�NA GÜVENL��� VE EV HAZIRLI�I

TOPLUM HAZIRLI�I

DEPREM SONRASINDA YAPACAKLARINIZ

ÇOCUKLARIN B�R DEPREM FELAKET�YLE BA�A ÇIKMALARINA NASIL YARDIM EDEB�L�RS�N�Z ?

DO�AL AFET SONRASI ORTAYA ÇIKAB�LECEK PS�KOLOJ�K SORUNLAR

DEPREM�N PS�KOLOJ�K ETK�LER� �LE NASIL BA�A ÇIKILIR ?

B�NA GÜVENL��� VE EV HAZIRLI�I

• Evlerinizi yetkililerin size verdi�i kurallar do�rultusunda in�a edin. �mar plan�nda konuta ayr�lm�� yerler d���ndaki alanlara evlerinizi in�a etmeyin. Evlerinizi deprem yönetmeli�ine uygun olarak yap�l�p yap�lmad���n� ara�t�r�n.

• Evlerinize izinsiz kat in�a etmeyin ve balkon eklemeleri yapmay�n veya yapt�rmay�n. Bu ilave kat bir deprem s�ras�nda evinizin tamamen y�k�lmas�na sebep olabilecektir.

• Oturdu�unuz binan�n güvenli�inden emin de�ilseniz ve bilgi almak isterseniz �ehrinizdeki Mühendisler ve Mimarlar odas�ndan bu konuda yard�m ve bilgi alabilirsiniz.

• Hatlar�n zarar görmemesi halinde, gaz, su ve elektri�in nas�l kapat�laca��n� ö�renin.

• Evinizdeki bütün odalar�n en güvenli yerlerini önceden belirleyin. Bu yerler aras�nda: �ki duvar�n birle�ti�i kö�e, sa�lam bir masan�n alt� veya yan�, kaloriferlerin veya buzdolaplar�n�n yan�, çekyat veya kanepelerin yan� olabilir. Deprem an�nda panik ya�ayabilir ve do�ru dü�ünemeyebilirsiniz. Böyle bir durumda önceden nerelere saklanabilece�iniz belirlemeniz, bunu ailedeki herkese ö�retmeniz ve zaman zaman denemeniz faydal� olacakt�r. Ayr�ca her odan�n en güvenli k�s�mlar�n� EK-E’deki DEPREM GÜVENL�K PLANI format�nda bo� b�rak�lan yerleri not edip keserek herkesin görebilece�i yere yap��t�r�n.

• Evinizde hasar görebilecek ve/veya verebilecek e�yalar� plan�n uygun yerine not edin.

• Acil durumlar için yiyecek, su, ilaç, ilkyard�m çantas�, alet ve giyecek bulundurun.

• Büyük bir deprem e�yalar�n�za önemli zarar verebilir. Asl�nda, deprem zararlar�n�n üçte birinin bina ile ilgili olmay�p, içindeki e�yalardan ve aletlerden kaynakland��� tahmin edilmektedir. Bu mobilyalar, ev aletleri ve di�er e�yalar� kapsar.

     a   A��r E�yalar� ve Su Tanklar�n� Sabitleme ;

    b    E�yalar� Raf Üstlerine Sabitleme ;

• Televizyon, müzik seki, bilgisayar ve mikrodalga f�r�n gibi raf üzerindeki e�yalar� depremlere e�lik eden ileri geri hareketlere kar�� korunmak için sabitleyin. Bu e�yalar� ve hatta vazo gibi k�r�labilecek di�er hassa e�yalar� da çift tarafl� bantlarla kullanarak bulunduklar� mobilyan�n üzerine yap��t�r�p sabitleyebilirsiniz.

      c    Ayna ve Tablolar� Sabitleme ;

• Depremler duvardaki a��r tablolar� ve aynalar� a�a��ya indirir. E�er bunlar üzerinize dü�erse ciddi �ekilde yaralanabilirsiniz. Bu nedenle, a��r çerçevesi olan tüm tablolar� ve aynalar� yataklardan, koltuklardan ve sandalyelerden uzak bir yere koyun.

• Bu tür e�yalar� alt ve üst k�s�mlar�na vidalar yerle�tirerek yada bunlar� bir telle ba�layarak sabitleyebilirsiniz.

• Çift taraf� yap��kan bantlar tablolar�, aynalar�, duvar saatleri ve benzeri e�yalar� duvara sabitlemek için de kullanabilirsiniz.

     d    As�l� Duran E�yalar� Sabitleme ;

• As�l� duran tüm e�yalar�n yerini dikkatlice kontrol edin. Bunlar�n, bir deprem s�ras�ndaki �iddetli sars�nt�da pencerelere çarpacak kadar yak�n olup olmad���na kara verin. E�er bu kadar yak�nlarsa, onlar�n yerini de�i�tirin.

• Evinizde tavandan as�l� olan avize ve saks�lar varsa onlar�n sars�nt� s�ras�nda yere dü�meyece�inden emin olun. E�er bu avize ve saks�lar tavanda ucu aç�k bir kancaya as�l�larsa saks� kancadan kurtulup dü�ebilir. Bunu engellemek için saks�n�n as�l� durdu�u kancan�n di�er ucunun da tavana girmesini sa�lay�n yada kancan�n ucu kalmayacak �ekilde tel ba�lay�n.

      e    Mutfak ve Banyo Dolaplar�n� Sabitleme ;

• Mutfak ve banyo dolap kapaklar� yer hareketi ile birlikte genellikle kendili�inden aç�l�r ve içindekilerin hepsi yere dü�er. Sürgü takmak dolaplar�n içindekileri yerinde tutmaya yard�m eder.

• Acil durumlar için yiyecek, su, ilaç, ilkyard�m çantas�, alet ve giyecek bulundurun.

• Aileniz için bir deprem an�nda nas�l hareket edece�inizi dü�ünün ve kendinize göre planlama yap�n. Bu amaçla; Evinizin her odas�ndaki güvenilir yerleri belirleyin.

• Evin tehlikeli noktalar�n� bilin, (pencereler, aynalar, as�l� e�yalar, �ömineler ve yüksek mobilya)

• Pratik egzersizler yap�n. Çocuklar�n�zla evin içerisindeki güvenilir noktalara yerle�in.

• Bölgenizdeki K�z�lay, Sivil Savunma veya di�er toplum kurulu�lar�ndan ilkyard�m kurallar�n� ö�renin.

• Birbirinizden ayr� olman�z halinde ailenizin nerede bulu�aca��n� belirleyin; Bu yerler herkesin bildi�i yak�n çevreden olsun. Örne�in; Kom�unun veya size yak�n oturan akrabalar�n evi, mahallenizdeki okul ve camilerin avlular� ile parklar.... gibi.

• Belirlemi� oldu�unuz bu yerlerde bulu�man�z mümkün olmayabilir çünkü bu yerler de depremden zarar görmü� olabilirler. Bu sebeple oturdu�unuz �ehirden en az 100 km. uzakta ya�ayan bir akraban�z� haberle�me arac� olarak seçin.

• Yukar�daki bilgileri içeren  kartlardan haz�rlay�n. "A�LEYLE TEKRAR B�R ARAYA GELME" k�sm�ndaki bo�luklar� doldurun ve tüm aile bireyleri için ço�alt�n. Evde herkese cüzdanlar�nda, çantalar�nda veya ceplerinde ta��malar� için verin. Bu isim ve telefon numaralar�n� daima yan�n�zda ta��y�n. Tüm aile üyelerinin, depremden sonra en k�sa sürede, önceden belirlemi� oldu�unuz bu ki�iye haber vermelerini söyleyin. Ve sizde ayn� �ekilde bu ki�iye nerede ve nas�l oldu�unuzu söyleyin. E�er tüm aile üyeleri seçmi� oldu�unuz ki�iye haber verebilirse, birkaç gün bir araya gelemezseniz dahi, birbirinizin nerede ve nas�l oldu�undan haberdar olabilirsiniz. Birbirinizden haberdar olabilmek kayg� ve stresinizi oldukça azaltacakt�r.

• Arac� ki�iler d���nda ihtiyac�n�z olabilece�ini dü�ünerek baz� önemli telefon numaralar�n� saklaman�zda fayda vard�r. Bu telefon numaralar�n�  AC�L TELEFON NUMARALARI çizelgesine kaydediniz.

• Bir deprem s�ras�nda aileniz için ya�amsal önem ta��yan belgeleri kaybetmemek için önlem almak gerekir. Senetler, vasiyet, vergi kay�tlar�, do�um belgeleri, nüfus ka��tlar� ve di�er ya�amsal önem ta��yan belgeleri ate�ten etkilenmeyecek bir yerde saklay�n. Bu belgeleri emanet kasada saklayabilirsiniz, yada su geçirmeyen bir po�etle afet çantas�na koyabilirsiniz.

• Bu belgelerin aras�na bir de ÖNEML� A�LEV� B�LG�LER çizelgelerini doldurarak saklarsan�z yararl� olacakt�r.

• Aile bireyleri için; bilek veya boyunda ta��nabilen madeni künyeler (Ad�, soyad�, do�um yeri, do�um tarihi, dini ve kan grubu) haz�rlay�n.

• Aileniz için ta��nabilir bir ilkyard�m çantas� haz�rlay�n ve ula��labilir bir yerde haz�r bekletin

Sayfa Ba��

TOPLUM HAZIRLI�I

• Bölgenizde bulunan Sivil Savunma ve di�er toplum kurulu�lar� taraf�ndan düzenlenecek depreme haz�rl�k seminer, konferans, kurs gibi e�itim faaliyetlerine, ilkyard�m, yang�n söndürme, zarar de�erlendirme ile arama ve kurtarma e�itimlerine kat�l�n.

• Araç, teçhizat, materyal listeleri ve payla��labilecek özel beceri ve kaynaklara sahip olan bölge sakinlerinin yer ald��� listeler haz�rlay�n ve yak�n kom�ular aras�nda kendi kendine yard�m a�lar� geli�tirin.

• Özel ihtiyaçlar� olan veya özel yard�ma gereksinimleri olacak olan kom�ular�n�z� belirleyin.

• Depremden sonra can kayb� olmad���n� anlamak için beyaz bir bez (çar�af) as�lmas� için kom�ularla anla��n ve arama kurtarma çal��malar�n�n beyaz i�aret bezi as�l� olmayan yerlerden ba�lamas�n� sa�lay�n.

HALK TARAFINDAN HAZIRLANACAK �LKYARDIM ÇANTASI

• Acil durum sonras�nda ilkyard�m çantalar� önemlidir. Ayr�ca günlük ya�amdaki yaralanmalar için de çok kullan��l� olabilir. Evde ve araban�zda bulunmas� gereken ilkyard�m çantas�n�n yararl� olabilmesi için ula��labilir bir yerde ve haz�r olmas� gerekir. Y�lda iki kez tüm ilkyard�m malzemelerinizi kontrol ederek de�i�tiriniz.

Bir ilkyard�m çantas�nda bulunmas� gerekenler ;

(a) �LAÇLAR

• Oksijenli su ve Tentürdiyot

• Antibiyotik merhem

• Aspirin veya a�r� kesiciler

• �shal ilac�

• Göz damlas�

• So�uk alg�nl���/öksürük ilac�

• Ha�ere ilac�

• Kulak ve burun damlas�

• Deri için dezenfektan (mikrop öldürücü) ilaç (püskürtme)

• Reçete ile sat�lan ilaçlardan yedek (Aile fertlerinin kullanmak zorunda oldu�u)

• Kullananlar için yedek numaral� gözlük

• Vitamin

• Bir kal�p sabun

• Hijyenik kad�n ba��

(b) TIBB� MALZEMELER

• Yara band�

• Kauçuktan yap�lm�� ameliyat eldiveni

• Ameliyat maskesi

• Tekli sarg�

• Kelebek sarg�

• Gazl� bez

• �laç sürmeye veya yara temizlemeye yarayan pamuk parçalar�

• Yap��kan bant

• Sterilize sarg� bezi

• K�r�klar için malzeme

• E�yalar� dezenfekte etmek için %10 çama��r suyu içeren �i�e (püskürtmeli)

• Termometre

• �lkyard�m el kitab�

(c) Y�YECEKLER

• Kurutulmu� besinler, Konserve et/bal�k, Konserve sebzeler, Meyve sular�, Haz�r çorbalar, �eker, Tatl�-tuzlu bisküviler, Kuru üzüm-incir, Kuruyemi�ler saklamak için uygundur. Bu besinler her zaman evinizin karanl�k, rutubetsiz bir kö�esinde saklanabilir.

• Pi�irilmesine gerek olmayan haz�r besinler tercih edilmelidir.

• Depolanan besinler her an kullan�lma haz�r, taze olmal�d�r.

• Depolanan besinler sa�lam bir kutuda evdeki gaz, gibi zehirli olabilecek maddelerden uzak, farelerin veya böceklerin eri�emeyecekleri yerlerde saklanmal�d�r.

• Yiyeceklerin yan�nda evde her zaman fazladan bir iki paket peçete, ka��t bardak-tabak ve plastik çatal, ka��k, �i�e/konserve açaca�� bulundurmakta da fayda vard�r.

• Evde her zaman haftal�k ihtiyac�m�zdan fazla su bulundurmaya çal���n. Deprem sonras� temiz su ihtiyac�m�z�n bir süre kar��lamak için kullanabilirsiniz.

5. HALK TARAFINDAN HAZIRLANACAK MALZEME VE TEÇH�ZAT ÇANTASI

• Deprem için malzeme haz�rlarken, bu malzemelere deprem evinizi alt üst ettikten sonra ula�man�z gerekti�ini unutmay�n. Söz konusu malzemeleri koymak için dü�en e�yalar alt�nda kalma �ans� az olan, kolay bulunur bir yer seçin. Yeriniz darsa, büyük bir çöp bidonu mükemmel bir saklama yeri olabilir. Apartmanda ya��yorsan�z, malzemeleri saklad���n�z kab� güzel bir masa örtüsüyle kapatabilirsiniz. Deprem malzeme ve teçhizat çantas�nda bulunmas� gerekenler :

• �� eldiveni

• Balta/tokmak

• Kürek (yass� ba�l� ve sivri uçlu)

• Süpürge

• Çekiç ve çivi

• Tornavida

• Kriko

• Plastik kaplama rulosu

• �p bobini

• Tel bobin

• Çad�r (aile)

• Katranl� mu�amba, bez (PVC veya çad�r bezi, en ,az 2 mt. Olacak)

• Uyku tulumu, battaniye

• Tülbent bezi (sudaki pislikleri süzmek için)

• Bir miktar para

• Kurutulmu� yiyecek

• Su

• Giysi

• Yürüyü� ayakkab�s� ve çorap, bölgenin yol haritas�

• Yang�n söndürme aleti

• Düdük

• Pusula

• Su geçirmeyen bir kapta, el feneri ve piller veya kimyasal ���k çubu�u, kibrit, küçük radyo (ta��nabilir pilli)

• E�lence paketi-aile resimleri, not defterleri, kitap gibi malzemeler.

 SIHH� MALZEMELER

• Plastik torba-çöp bidonuna uygun dayan�kl� torba ile daha küçük boyutlarda fermuarl� torba.

• Toz halinde klor kireci (oksitleyici ve a��nd�r�c� oldu�u için uygun bir �ekilde saklanmal�d�r)

• Tuvalet ka��d�

• Susuz temizlik için haz�r, nemli temizlik peçeteleri

• Tuvalet malzemeleri-havlu-�ampuan-di� f�rças� ve macunu,deodorant

• Böcek, sinek, sivrisinek ve kar�nca için ilaç   

• Çift taraf� yap��kan bantlar tablolar�, aynalar�, duvar saatleri ve benzeri e�yalar� duvara sabitlemek için de kullanabilirsiniz.

Sayfa Ba��

DEPREM SONRASINDA YAPACAKLARINIZ

     Pani�e kap�lmamaya çal���n. Bir iki dakika durarak sakinle�meye çal���n.

• Yak�n çevrenizde tehlikeli bir durum olup olmad���n� kontrol edin. K�r�lm�� camlar, ortal��a dökülmü� kimyasal bir madde, yerinden oynad��� için dü�me tehlikesi olan e�yalar olup olmad���na bak�n.

• Ayaklar�n�z�, ellerinizi ve kafan�z� koruyun. Sa�lam, sert ayakkab�lar, deri eldiven ve varsa sert bir kask giyin. Yüzünüze toz için bir maske veya maske yerine geçebilecek bir �eyle a�z�n�z� ve burnunuzu kapat�n.

• E�er karanl�ktaysan�z fener kullan�n. Bir gaz s�z�nt�s� olmad���ndan emin olana kadar kibrit kullanmay�n ve ���klar� yakmay�n.

• Çevrenizdekilerin yaralan�p yaralanmad���n� kontrol edin. �htiyac� olanlara yard�m etmeye çal���n. Kesinlikle gerekmiyorsa a��r yaral� olanlar� hareket ettirmeyin.

      Yang�n kontrolü yap�n. Küçük çapl� yang�nlar� söndürmeye çal��abilirsiniz. Bunun için;

1. Is�y� so�utarak yok etmeye çal���n. (Su veya yang�n söndürücü ile)

2. Ate�in havayla temas�n� kesebilirsiniz.

3. Yang�na sebep olan yak�t� kesin.

4. Yang�n söndürücüleri alevlerin üst k�sm�na de�il, her zaman ate�in alt k�sm�na do�ru tutun.

• Büyük çapl� yang�nlar� söndürmeye çal��may�n. Derhal uzakla��n.

•  ï¿½ayet yang�n�n sebebi bir ya� ise ASLA su kullanmay�n. Bu yang�nlar� yang�n söndürücülerle yada üstüne bir �eyler kapatarak söndürebilirsiniz.

• Tüpleri, elektri�i, suyu ve varsa do�algaz� kontrol edin. Gerekliyse hepsine ana vanadan kapat�n. Evdeki tüm aletleri kapat�p fi�ten çekmeyi unutmay�n.

• Yerlere dü�mü� tellerden kesinlikle uzak durun ve bunlara temas eden e�yalara dokunmay�n.

• �ayet piknik tüpü gibi bir aleti kullanacaksan�z bunu aç�k bir alanda yap�n. Gaz s�z�nt�s� ihtimali olan yerlerde tüp kullanmak yang�na sebep olabilir.

• Ayr�nt�lar� dinlemek için pilli bir radyo kullan�n.

• Evinizi terk ederken kimlik ve k�ymetli e�yalar�n�z�, kal�n giyecek ve battaniye gibi koruyucu e�yalar�n bulundu�u çantalar� yan�n�za al�n.

• Ailenize, sevdiklerinize ula�mak için arabaya atlay�p yollara ç�kmay�n, trafi�in t�kanmas� ambulans, itfaiye ve yard�m arabalar�n�n zaman�nda ihtiyac� olanlara ula�mas�n� engelleyecektir.

• Çok acil durumlar d���nda telefonu kullanmay�n.

• Sadece uzmanlar�n ve resmi kaynaklar�n aç�klama ve uyar�lar�na uyun. Kulaktan kula�a yay�lan söylentilere itibar etmeyin. Çünkü bu gibi durumlarda h�rs�zlar, ya�mac�lar gibi kötü niyetli insanlar evler bo�als�n diye yanl�� deprem alarm� verebilirler.

• Deprem sonras� çad�rlar�n�z� yetkililerin gösterdikleri yerlere kurun. Çad�rlar aç�k alanlara kurulmal� ve geçi� yollar�n� kapamamal�d�r. Çad�rlar� evinizin yak�n�na kurmakta �srarc� davranmay�n.

• Size yard�ma gelen görevlileri gerçekten gereksinim duymad�kça me�gul etmeyin. Sizler gibi herkes panik halinde ve zor durumda olabilir. Görevlileri gereksiz yere me�gul etmenin yard�m hizmetlerinin aksamas�na sebep olacakt�r.

• Depremden sonra kendinizi ve ailenizin güvenli�inden emin olduktan sonra çevrenize de yard�mc� olmak elinizde.  Büyük depremlerin ard�ndan kurtarma çal��malar� için mümkün oldu�unca fazla insana gerensinim duyulacakt�r. E�er sa�l���n�z yerinde ise sizde bu çal��malara katk�da bulunabilirsiniz. Ancak bu konuda yeterli ve bilgili de�ilseniz yard�mlar�n�z tehlike yaratabilir. Böyle bir durumda görevlileri me�gul ederek engellememek yapabilece�iniz en büyük yard�md�r.

•  Unutmay�n; Kendi hayat�n�z� tehlikeye atarak kahraman olmaya çal��may�n, fiziksel kapasitenizin üzerinde bir �eye kalk���rsan�z ölebilirsiniz ya da size yard�ma gelmeye çal��anlar�n hayatlar�n� tehlikeye sokabilirsiniz. Bazen yard�m için beklemek sab�r ve cesaret gerektirir

•  

Sayfa Ba��  

ÇOCUKLARIN B�R DEPREM FELAKET�YLE BA�A ÇIKMALARINA NASIL YARDIM EDEB�L�RS�N�Z ?

Bir deprem felaketinin ard�ndan, baz� çocuklarda a�a��daki belirtiler ortaya ç�kabilir:

• Depremin tekrarlanaca��ndan, yada depremi hat�rlatacak baz� i�aretlerden (oturdu�u koltu�un, yata��n sallanmas�, uyku s�ras�ndaki gürültü v.b.) a��r� korkma,

• Çok kolay ve s�k biçimde sinirlenme, a�lama ve s�zlama,

• Sald�rganl�k, yaramazl�k yapma, kendini bir i�e verememe,

• Okulda ve evde daha önce hiç yapmad��� davran��lar� yapma,

• Daha fazla hareketli olma, yerinde duramama, dikkatini belli bir konuya yo�unla�t�rmada güçlük çekme,

• Felakete ili�kin sürekli korkular ya�ama (örne�in, anne ve babadan art�k tamamen ayr�lmak zorunda kalaca��ndan korkma)

• Yaln�z ba��na yatmaktan korkma, anne-babas� yada bir ba�ka büyükle yatmak isteme, uykuda kabuslar görme ve ç��l�k atma, yatak �slatma,

• Yaln�z kalmaktan, yan�ndakilerin uzakla�mas�ndan korkma, anne ve baban�n pe�inde dolanma, okula yada kre�e gitmekten korkma, tuvalette yaln�z b�rak�lmaktan korkma,

• Daha küçük ya�larda davrand�klar� gibi davranma, parmak emme, alt�n� �slatma, biberondan beslenmeyi isteme, sürekli kucakta tutulmay� isteme,

•  Doktor taraf�ndan sebebi bulunamayan mide bulant�s�, kar�n a�r�lar�, kusma, ba� a�r�s�, ba� dönmesi, beslenme ve uyku düzensizlikleri gibi �ikayetleri gösterme,

• Sessizle�ip içine kapanma, ya�ad�klar� üzerinde konu�maktan kaç�nma,

• Sürekli bu konu üzerinde konu�may� isteme (özellikle daha büyük çocuklar) yada oyunlar�nda ve masallar�nda deprem felaketine ili�kin konular� i�leme,

• Bu deprem felaketinin, kendisinin daha önceden yapm�� oldu�u bir “kabahat” yüzünden oldu�unu dü�ünüp, suçluluk duyma,

• Baz� çocuklarda, ya�ad�klar� s�k�nt�ya ili�kin olarak d��tan fark edilecek herhangi bir belirti gözlenmeyebilir. Baz�lar�nda ise bu s�k�nt�lar�n�n ilk i�aretleri, haftalar� yada aylar sonra ortaya ç�kabilir.

       Çocuklar�na bu konuda yard�m etmek için, anne-babalar� yada yak�nlar�ndaki büyükleri neler yapabilirler ?

•  Çocuklar�, olaylarla ilgili olarak bilgilendirmenin büyük yarar� vard�r; onlara duygusal aç�dan destek vermek, aile ve akrabalar�n felaket sonras� yaralar� sarma çal��malar�nda rol almalar�n� sa�lamak, aile ve akrabalar�n bir arada olduklar� duygusunu ya�amalar�na da katk�da bulunur. Bu zorluklar� birlikte a�abilmek, deprem felaketinden çok sonralar� bile sürebilecek ve aile bireylerini güçlendirecek bir “birlik beraberlik” duygusu ya�atacakt�r.

•  Çocuklar�n�z� rahatlatmak ve onlara güven vermek için zaman ay�r�n. Bir felaketle ba�a ç�kmaya çal���rken, yeti�kin bir insan�n dikkati kolayca ba�ka konulara kayabilir. Deprem s�ras�nda yada sonras�ndaki acil durumlar içindeyken çocu�unuzu rahatlatmak için vakit ay�ramayaca��n�z� dü�ünebilirsiniz. Ama bir dakikal�k bile olsa, içten, �efkat dolu bir sar�lma, sürekli onun yan�nda oldu�unuza dair güven verici, s�cak bir iki söz, çocuklar�n�z�n kendilerini güvende hissedebilmeleri için yeterli olacakt�r.

•  Durumla ilgili olarak bir �ey saklamadan, onun anlayabilece�i düzeyde basit sözcüklerle, dürüst olarak bilgi verin. Ailenize neler oldu�unu çocuklar�n�za aç�klay�n. Onlar�n anlayaca�� basit sözcükler kullan�n. Dürüst olun. Örne�in okul öncesi bir çocuk için, “Ay�e deprem oldu ve evimiz y�k�ld�. Bir süre onun içinde oturmayaca��z. Teyzenlere gidece�iz” gibi bir aç�klama yeterli olabilir. Ya�ad���n�z bu ciddi durumu, oldu�undan daha hafif bir �ekilde aktarmaya çal��may�n. Ancak varolan� da abartmay�n, çocu�u do�rudan ilgilendirecek, hayat�n� do�rudan etkileyecek konular üzerinde bilgilendirin.

• Çocu�un ba��na gelen felaketi anlamas�na yard�mc� olun. Çocuklar anlamad�klar� �eylerden korkarlar. Çocu�a depremin ne oldu�unu, nas�l oldu�unu, nas�l çok ender olarak ortaya ç�kan, ama do�an�n ayr�lmaz bir parças� oldu�unu anlat�n. Çocuklar, bu felaketin kendi yapt�klar� herhangi bir “kabahat”la ili�kili olmad���n�, kendi suçlar�n�n olmad���n� mutlaka anlaml�, söz konusu bu felaketin kendilerine verilen bir “ceza” olmad���n� çok iyi ö�renmelidir.

• Çocu�a ailesinin, aile sisteminin (akrabalar, yak�nlar) yada yak�n çevrenin korunmas� içinde oldu�u konusunda güvence verin. Onlara �u tür cümlelerle yakla�abilirsiniz. “Evet can�m, deprem tehlikeli bir �ey. Ba��m�zdan çok üzücü olaylar geçti. Ama bizler �imdi güvencedeyiz. Bu konu ile ilgili ki�iler bize mutlaka yard�m edeceklerdir.”

• Olanaklar ölçüsünde, gündelik al��kanl�klar�n�z� sürdürmeye çal���n. Kendi olanaklar�n�z içinde, e�er yapabiliyorsan�z, deprem öncesindeki al��kanl�klar�n�z� sürdürmeye, yada yeni ko�ullar alt�nda gerçekle�tirdi�iniz faaliyetlerinizi, olabildi�ince eskilerine benzetmeye çal��arak yapmaya çal���n (yemek saatleri, çocu�unuzu yat�rd���n�zda masal anlatmak, ö�le yeme�i sonras� uykular�, v.b.). Daha büyük çocuklar�n, kendi oyun türleri, oyun zamanlar�, mümkün oldu�unca de�i�tirilmeden sürdürülmeye çal���lmal�d�r. Deprem gibi bir kriz, ya�an�lan yeri de�i�tirme durumunda kalmaya ve al���lm�� gündelik faaliyetlerde kesintilere yol açt���ndan, kendi ba��na ciddi stres yaratabilir. Bu tür sars�c� zamanlarda az da olsa baz� al��kanl�klar� sürdürmeye çal��man�n, çocuklara belirli bir düzeyde kontrol duygusu ya�atabilmede katk�s� olacakt�r.

• Bu olaylardan sonra, kendinizin de neler hissetti�ini çocuklar�n�zla payla��n; ba��n�za gelenlere nas�l olumlu bir �ekilde yakla�maya çal��t���n�z� anlat�n. Örne�in �öyle bir �ey söyleyebilirsiniz: “Evden ayr�lmak zorunda kald���m�z için bende çok üzgünüm, a�lamam�n nedeni bu. Gel bana bir sar�l. Çok iyi gelecek” Çocuklar�n da arada s�rada bir �eyler yapmas�na izin verin ve onun kendisini aile sisteminin bir parças� olarak hissetmesinin, “bir arada olma” duygusunu ya�amas� aç�s�ndan büyük yarar� vard�r.

• Çocuklar�n�z�n duygular�n� ve ya�ad��� s�k�nt�y� anlad���n�z� ve hepsini kabul etti�inizi belirten sözcükler kullan�n. Örne�in �una benzer bir �eyler söyleyebilirsiniz:

• "Ahmetçi�im, a�laman�n hiçbir sak�ncas� yok. Kendini rahat b�rak. Halanlarda rahat edece�iz.” Çocu�unuza, “sakin ol; korkma; üzülme” gibi sözlerle neler hissetmesi gerekti�ini söyleyin. Sadece hissettiklerini dinlemeye haz�r oldu�unuzu, ya�ad��� duygular�n hepsinin çok normal oldu�unu söyleyin.

• Çocu�unuzun ya��na uygun olarak, gündelik ya�ant�n�z içinde yap�c� bir �eyler yapabilmesini sa�layacak i�ler verin. Çocu�unuzu, ailenin ya�ad��� felaketten sonraki “yaralar� sarma” faaliyetleri içine sokarsan�z, onun kontrol duygusu ya�amas�n� ve katk�da bulunabildi�ini dü�ünmesini sa�lars�n�z. E�er yapabiliyorsa, sofray� haz�rlamas�na, ekmekleri yerle�tirmesine, su ta��nmas�na, v.b. i�lere yard�mc� olmas�na izi verin. Onlar� güvenli bir �ekilde me�gul etmeye çal���n. Aileye bu �ekilde yard�m edi�inden duydu�unuz memnuniyeti belirtin. Bununla beraber, bu sorumluluklar�n onu, ihtiyac� olan “arkada� oyunlar�”ndan çok fazla uzak tutmas�na da engel olun.

•  Cesaret, sab�r, kararl�l�k, yard�mla�ma, problemleri çözmeye çal��ma ve ba�a ç�kma konusunda çabalama gibi davran��lar�n�zla, çocuklar�n�za örnek olmaya çal���n. Çocuklar�n�z�n dikkatini, benzer felaketi ya�am�� di�er ailelere ve onlara yard�mc� olmaya çal��an di�er insanlara çekmeye çal���n. “Ellerinden geleni yap�yorlar Ay�eci�im. Bak dün bütün gece kar�� evdekileri kurtarmaya çal��t�lar. Kom�ular�m�zda ayn� �ekilde u�ra��yorlar.Bu i�i atlatmak için hep birlikte çal��mal�y�z.” �eklinde bir �eyler söyleyebilirsiniz. Ya�ad�klar�n�zla ba�a ç�kmak için neler yapt���n�z� ona söyleyin. “Kendimi kötü hissetti�imde birlikte ya�ad���m�z güzel günleri dü�ünüyorum ve kendime zamanla her �eyin yeniden düzelece�ini hat�rlat�yorum. Benim i�ime yar�yor. Bir denemek ister misin ? Belki seninde i�ine yarar.”

•  Kendinizi rahatlatmak ve sakinle�tirmek için kendinize zaman ay�r�n. Kriz ortam�ndan uzakla�mak için kendinize çok k�sa bir ara verin. Örne�in birkaç dakika yürüyün. Zihninizi sakinle�tirmeye çal���n. E�er siz sa�lam olursan�z ailenize daha çok yard�m edebilirsiniz.

Sayfa Ba��

DO�AL AFET SONRASI ORTAYA ÇIKAB�LECEK PS�KOLOJ�K SORUNLAR

  ï¿½lk günlerde kar��la��labilecek stres tepkileri :

       Duygusal tepkiler : Geçici �ok, korku, öfke, suçluluk, utanç, çaresizlik ve umutsuzluk hisleri yada duygusal donukluk hali (hiçbir duyguyu ya�amama)

       Zihinsel tepkiler : Ak�l kar���kl���, içinde bulunulan günü-saati-yeri bilememe, karars�zl�k, kuruntu, dikkat azalmas�, dikkati bir konuya vermede güçlük, haf�za kayb�, istenmeyen an�lar�n hat�rlanmas�, kendini suçlama.

       Fiziksel tepkiler : Gerilim, yorgunluk, uyuma güçlü�ü, bedensel a�r� ve ac�lar, kalp at��lar�nda h�zlanma, bulant�, i�tah artmas� yada azalmas�, ani irkilmeler, tedirginlik, cinsel istek azalmas�.

       Sosyal tepkiler : ��, okul, arkada�l�k ve evlilik ya�am�nda yada ana-baba olarak ya�anan sorunlar; huzursuzluk, güvensizlik, insanlardan uzakla�ma, kendini reddedilmi� yada terk edilmi� gibi hissetme, yak�nl�k duymama, a��r� yarg�lay�c� olma, çat��ma her �eyi kontrol alt�nda tutma iste�i.

       Do�al afet ya�am�� bir çok insan yukar�da özetlenen bu stres tepkileriyle kar��la��rlar ve k�sa bir süre sonra bunlardan büyük ölçüde kurtulup daha da güçlenebilirler. Ancak baz�lar�nda travma sonras� stres bozuklu�u, kayg� bozukluklar� ve depresyon belirtileri ortaya ç�kabilir. Bu belirtiler de �öylece özetlenebilir:

• Kendini bir rüyadaym��, bedeninin d���ndaym�� veya gerçek de�ilmi� gibi hissetme; baz� an�lar� hat�rlayamama hali,

• Rahats�z edici an�lardan kaç�nmak için alkol kullan�m� gibi a��r� davran��lar,

• A��r� duygusal bo�luk hissi; tam bir bo�luktaym�� gibi hiçbir duyguyu hissetmeme,

• A��r� uyar�lm��l�k hisleri; panik ataklar�, öfke patlamalar�, a��r� huzursuzluk yo�un duygu yüklenmesi,

• A��r� kayg�; ki�iyi adeta hareketsiz b�rakan endi�e hali, a��r� çaresizlik hissetme, saplant� dü�üncelere dalma yada tak�nt�l� ve tekrarlay�c� hareketler,

• A��r� depresyon (ruhsal çökkünlük) hali; umutsuzluk, öz sayg�, istek ve ya�am amaçlar�n�n kayb�.

• Do�al afet ya�am�� ki�ilerin baz�lar�nda görülebilecek bu belirtilerin yo�unla�mas�na yol açabilecek baz� etkiler �unlard�r.

• Ya�am� tehdit eden bir tehlike veya fiziki zarar (özellikle çocuklarda),

• Ölümle burun buruna gelme, bedensel yaralanma, cesetleri görme,

• A��r� y�k�c� ve sald�rganl�k içeren olaylar�n içinde kalma,

• Evini, de�er verdi�i e�yalar�n�, kom�ular�n� yada ait oldu�u grubu kaybetme,

• Yak�n ili�kide oldu�u insanlarla haberle�meyi veya onlar�n desteklerini kaybetme,

• Yo�un duygusal tepkilerle kar��la�ma (özellikle kurtarma ekip görevlilerinde),

• Tehlike, kay�p, duygusal ve fiziksel bask�ya uzun süre maruz kalma,

• A��r� yorgunluk, açl�k yada uykusuzluk ya�ama,

• Zehirleyici maddelere (gaz gibi) maruz kalma,

      DO�AL AFET STRES�N�N ETK�LER�NDEN KURTULMAK �Ç�N ALINACAK ÖNLEMLER

       KORUN : Kendine bar�nabilece�in bir yer bul. Yiyecek-içecek sa�la, sa�l�kl� bir ortam olu�turmaya çal��. Zaman zaman kendinle ba� ba�a kalabilece�in, sessizce oturup, k�sa süreli de olsa rahatlamaya ve uyumaya çal��abilece�in bir yerin olmal�.

       HAREKETE GEÇ : Öz sayg�n�, amaçlar�n� umut hissini yeniden kazanmana yard�mc� olmak için sana ve ailene ait özel e�yalar�ndan kurtarabildiklerini koruma alt�na al.

       TEMAS KUR : Ailenle, arkada�lar�nla ileti�im sa�lamaya çal��; dinleyen kimi bulursan ya�ad�klar�n� anlat; ula�abiliyorsan uzmanlara ba� vurup onlara anlat.

       EN YAKIN YARDIM KURUMLARINA BA�VUR : Temel acil yard�mlar, temizlik, sa�l�k ve konut gereksinimlerin için en yak�n ula�abilece�in yard�m kurulu�una ba�vur ve yard�m iste.

• Afet sonras�nda ya�ad���n her gün için :

• Kendin ve ailen için o gün yap�lacak en önemli �eyin ne oldu�unu belirle.

• Tüm dikkatini kendinin ve yak�nlar�n�n ya�amakta olduklar�na odakla, durumu gözden geçirip yeniden de�erlendir; böylece neyin önemli neyin önemsiz oldu�unu kesin olarak belirleyebilirsiniz.

• Ya�ad�klar�n�n senin için ne anlama geldi�ini anlamaya çal�� ki, ya�ama tekrar s�k�ca sar�labilesin ve hatta

Sayfa Ba��

DEPREM�N PS�KOLOJ�K ETK�LER� �LE NASIL BA�A ÇIKILIR ?

Ulusça büyük bir felaket ya�ad�k; bu tür olaylardan hemen sonra insanlar tipik olarak �ok tepkisi içine girerler.

• �lk �oktan sonra herkes ayn� tepkileri göstermez. A�a��da belirtilenler böyle bir felaket durumuna kar�� insanlar�n gösterdikleri normal tepkilerdir;

• Kendinizi eskiye k�yasla daha sinirli hissedebilirsiniz. Baz� duygularda çok fazla ve ani ini�-ç�k��lar olur. Endi�eli, sinirli yada karamsar olabilirsiniz.

• Dü�ünce ve davran��lar�n�z olay�n etkisi alt�ndad�r. Olayla ilgili an�lar�n�z� tekrar tekrar anlatmak ihtiyac� duyars�n�z.         Ya�ad�klar�n�z gözünüzün önünden gitmez, her an tekrar deprem olacakm�� gibi hisseder, korku duyabilirsiniz. Dikkatinizi yapt���n�z i�e vermekte ya da karar vermekte zorlan�rs�n�z. Kafan�z kolayca kar��abilir. Haf�zan�zda problemler olabilir. Olan bitenlere inanmakta güçlük çekebilirsiniz. Uykunuz, yeme düzeniniz ve i�tah�n�z bozulabilir. Merak etmeyin ! Ancak güçlü kalmak, yak�nlar�n�za ve çevrenize yard�mc� olabilmek için elinizden geldi�ince iyi beslenmeye ve dinlenmeye çal���n.

•  Ba��ndan y�k�c� olay geçmi� di�er ki�ilerle sürekli olarak konu�ma ihtiyac� duyabilirsiniz. Ama zaman zaman da içinize kapan�p hiç konu�madan dü�ünme ihtiyac� duyabilirsiniz. Bunlar normaldir. Ba�ka insanlarla s�k s�k konu�man�z�n, duygular�n�z� payla�man�z�n size yarar� olacakt�r.

• Yo�un stresten ötürü vücudunuzda baz� belirtiler ortaya ç�kabilir; örne�in ba� a�r�lar�, bulant� ve gö�üs a�r�lar� olabilir ve bir tedavi gerektirebilir. Daha önce sürekli tedavi gerektiren t�bbi bir rahats�zl���n�z varsa, �iddeti artabilir. Bu durumda t�bbi yard�ma ba�vurunuz.

      �u noktay� anlamak önemlidir;

    Ayn� olaya herkes ayn� tepkiyi gösteremez. Baz� insanlar hemen tepki gösterirler, baz�lar�n�n tepkisi aylar, hatta y�llar sonra, gecikmeli olarak ortaya ç�kabilir. Baz�lar�n�n ya�ad��� rahats�zl�k verici tepkiler uzun zaman sürer, di�erleri ise çok çabuk eski hallerine döner.

• Tepkiler zaman içinde de de�i�ir. Baz�lar� olay�n ya�and��� s�rada çok enerjiktirler ve sanki bu enerji sayesinde, olayla daha kolay ba� ederler, ama hemen sonra umutsuzluk ve karamsarl�k ya�arlar.

      Kendinize ve ailenize nas�l yard�mc� olabilirsiniz ?

    Duygusal olarak yeniden eskisi gibi sa�l�kl� bir duruma gelebilmeniz ve ya�am�n�z�n kontrolünü yeniden ele geçirebilmeniz için yapabilece�iniz çe�itli �eyler vard�r:

• Bu dönem, ku�kusuz ya�am�n�z�n zor bir dönemidir. Toparlanmak ve kendinize gelmek için zaman tan�y�n. Kay�plar�n�z için yas tutman�z en do�al hakk�n�zd�r. Duygular�n�zda ini� ç�k��lar olmas� normaldir.

•  Bu olay� ya�ayan herkes sizin hissettiklerinizi hissetmektedir, onlarla dayan��ma içinde olun, duygular�n�z� payla��n.

• Alkol ve uyu�turucu ilaçlardan uzak durun.

• Kendinizi oyalay�n. Bu oyalama çabalar�, ba�kalar�na yard�mc� olmak, �u anda olabildi�ince hayat�n�z� düzene koymaya çal��mak yada çocuklar�n�zla daha yak�ndan ilgilenmek biçiminde olabilir.

• Duygusal olarak yak�n gelecekte neler yapabilece�inizi ö�renmeye çal���n, bilgi edinin veya sa�l�k kurulu�lar�n�n deprem için olu�turulmu� özel birimlere ba�vurun.

      Çocuklar için neler yapmal� ?

    Bir depremden sonra ya�anan korku ve kayg�, özellikle çocuklar için çok zorlay�c�d�r. Baz� çocuklar, daha küçük ya�larda yapt�klar� gibi, parmak emme, alt�n� �slatma gibi davran��lara geri dönebilirler. Kabuslar görebilir, yaln�z yatmaktan korkabilirler. Okul ba�ar�lar� etkilenebilir. Ayr�ca daha s�k öfkelenebilir yada içlerine kapan�p, yaln�z kalmak isteyebilirler.

•  Bu çocuklar için yap�labilecek baz� �eyler a�a��da s�ralanmaktad�r:

• Onlarla daha fazla zaman geçirin. Olaydan hemen sonraki günlerde çocu�unuz sizden ayr�lmak istemeyebilir. S�k s�k elinizi tutmak, kuca��n�za oturmak, boynunuza sar�lmak isteyebilir. Her f�rsatta kendisiyle ilgilenmenizi bekleyebilir. Bunlara göz yumun, anlay��l� davran�n Onlara dokunun, sar�l�n. Bu tür fiziksel temas çocuklar için çok yararl�d�r.

• Gerginliklerini azaltmak için onlara oyun imkanlar� tan�y�n. Resmi kurumlar�n açt��� çocuk merkezlerine gönderin. Buradaki oyun ve resim yapma faaliyetlerine kat�lmaya te�vik edin. Küçük çocuklar resim yaparak olayla ilgili gerginliklerinden kurtulabilir. Ya�ad�klar�n� resme dökmeleri onlar için yararl�d�r.

• Dokuz ya��ndan daha büyük çocuklar�n�z�n sizinle ayr�nt�l� konu�malar�na izin verin, duygu ve dü�üncelerini ifade etmeleri için onlar� destekleyin, yüreklendirin. Bu sayede felaketle ilgili olarak kafalar�ndaki sorulara cevaplar bulabilirler ve korkular� azal�r. Sorduklar� sorular� onlar�n anlayabilece�i biçimde cevaplamaya çal���n. S�k s�k onlar� sevdi�inizi, korkular�n� ve kayg�lar�n� anlad���n�z� gösterin. Yemek yemek, oynamak, uyumak gibi faaliyetleri mümkün oldu�unca belli saatlerde yapmalar�n� sa�lamaya çal���n. Bu sayede çocuklar�n�za hayat�n normal normale dönmekte oldu�u duygusunu verebilirsiniz.

      Unutmay�n ! Yaln�z De�ilsiniz : Daha sonraki haftalarda ve aylarda da psikolojik sorunlar�n�z için size yard�m edecek profesyonel insanlar ve kurumlar mevcuttur. Depremden sonra çok normal olan gerginlik ve stres haliniz çok uzun süre devam ederse mutlaka sa�l�k kurulu�lar�na ba�vurunuz   Afet Bölgesi
Önce bulutlar ç�kt�
Kara kara bulutlar
Kaplad� gökyüzünü
Ve hiç da��lmad�lar.

Ard�ndan bir f�rt�na
Toplad� bulutlar�
Her taraf kapkaranl�k
Karartt� umutlar�.

Sonra �im�ekler çakt�
Kar��t� suya sevgi
Bulutlar ya�mur oldu
Sel kaplad� her yeri.

Silinmesi imkans�z
F�rt�nan�n izleri
Afet bölgesi olduk
Deli etti bizleri.

Bombo� kald� yürekler
A�k�m�z� sel ald�
F�rt�na durulunca
Çamuru bize kald�.

Mehmet Ali �b�kl�

DEPREM
Gürültü kopar uzaktan,
Sular f��k�r�r topraktan
�nsanlar yolu bulamaz,
Olu�an bir karanl�ktan

Bu bir depremin sesidir
Bir canavar nefesidir
Karanl�k kaplar her yeri
Bilmem kentin neresidir?

Anne a�lar, yavrum diye,
Çocuk a�lar, annem diye
�nsanlar�n hepsi �a�k�n
Bakamazs�n bu sahneye

Elimizden bir �ey gelmez,
Bu felâket hiç sevilmez
Bu sars�nt� yer küreden
Daha önceden bilinmez

Sa�lam temel sa�lam evler,
Sözüm size mimar beyler
Sa�lam yap�n her binay�!
Y�k�lmas�n kentler, köyler!

Halk�m hiç ac� çekmesin,
Art�k gözya�� dökmesin!
Sa�lam yap�n her binay�,
Deprem bize kükremesin!

Çok üzgünüm ac�lardan,
Kurtulal�m sanc�lardan
Ç��l�klara dönüp bak�n,
Ders alal�m buncalardan

�brahim ��M�EK


Kom�uda Yang�n
Bir gün gece yar�s�
Bir �l�kla uyand�k;
Kom�ulardan birisi
”Ko�un! ”,diyordu ”yand�k! ”.

Yataklardan f�rlay�p
Ko�u�tuk hep onlara,
Allah’�m ne acayip,
Ne ac�kl� manzara.

Püskürüyor alevler
Kap�dan,pencereden,
Korkuyor öbür evler
Bu amans�z ejderden.

Yükseliyor ç��l�klar
”�mdat, imdat! ”diyerek;
Ba�r���yor çocuklar
A�lay�p inleyerek.

Oras�, ana-baba
Günü olmu�tu birden,
Herkeste vard� çaba
Yard�m için gönülden.

Babam telefon açt�
Hemen itfaiyeye,
H�z�r gibi ula�t�
Arazöz mahalleye.

Hep birden �ahland�lar
�tfaiye erleri,
Kimisi su s�kt�lar
Kimi dald� içeri.

Kurtard�lar önce can
Sonra baz� mallar�,
Duymad�lar heyecan
Ate�in kartallar�.

Mutlaka bir hatadan
�km��t� o felaket,
Çok �ükür ço�almadan
Atlat�ld� bu afet.

Bir küçük hatada bak
Ne büyük felaket var,
Bunu hat�rlayarak
Yapmayal�m hatalar..
Naim Yaln�z

Selden �yi Korunal�m

Selden korunmam�z için,
Vaktinde önlem alal�m;
Evimizi yapmak için
Yeri iyi tan�yal�m.

Dere kenar�na de�il,
Yükseklere ev yapal�m;
Yine de bir afet için,
Evi sigortalatal�m.

Yerimiz k�rsal kesimse,
Hemen a�açland�ral�m;
E�er, �ehir içindeysek
Yeterli menfez açal�m.

Her tür acil durumlarda,
TV.,radyo dinleyelim;
Su düzeyi yükselmi�se
Evi, tahliye edelim.

Afet çantam�z� her an,
Yan�m�zda ta��yal�m;
Gerekli malzemeleri
�çinden ay�rmayal�m.

Akarsular�n önüne,
Setler, barajlar yapal�m;
Çevreye a�açlar dikip
A�açlar� koruyal�m..

Naim Yaln�z

GEDiZ

Ölü say�s� oldu bin be� yüz
Gediz bir anda oluverdi dümdüz
Kalmad� insanlar�nda el, ayak ve yüz
Topra�a kar��t� binlerce nüfus

Can dayanm�yor feci manzaraya
Haber hemen ula�t� ba�kent Ankara'ya
Yard�mlar yüklendi ta��tlara,
Ta��tlar s�raland� uzun yollara

Gözü ya�la dolu ana çocu�unu ar�yor
�a��rm�� bir baba ailesini soruyor
Bütün gözler �slak, yürekler yaral�
Sen koru bizleri afetlerden ulu tanr�

Ö�retmen
�aban Gürtuna

YANGIN

Bir küçük k�v�lc�m,
Alevleri haz�rlar
Dikkatsizlik sonunda,
Ç�kar bütün yang�nlar

Ate�te yemek kalmaz,
Elektrikle oynama,
Hep böyle yanl�� i�ler,
Neden olur yang�na

Sönmeyen bir sigara,
Zarar verir ormana
En büyük dü�manl�kt�r,
Bu güzelim vatana

Yang�n �akaya gelmez
Dikkat edin çocuklar
Bir k�v�lc�m yüzünden,
Yanabilir yuvalar

Hülya ÖZER

Kar Afeti

Kar ya�mayacak galiba derken
Öyle bir kar ya�d� ki; diz boyu
Kesildi �ehrin elektrik ile suyu
Tam da bayram arifesindeyken

Olmad� derde derman, senaryo plan�
So�uktan dondu nice insanlar�n kan�
Zayi oldu, nice insan�m�z�n mal�/can�
Bu belle�imize kaz�nan kal�c� bir an�

Teknik ve be�er, bugün de aciz kald�
Yüzlerce insan yollarda mahsur kald�
Kar bora f�rt�na kaç kulun can�n� ald�
Mazideki duyulan endi�e nerde kald�

Kesildi elektrik/su, halk peri�an oldu
Yetkililer, s�rr� kadem bas�p kayboldu
Kaybolmayanlarsa, suçu halkta buldu
Velhas�l, olan yine gariban halk� oldu

Kardan tratuvar ve buz patenti olu�tu
So�uktan kullar sa�a sola ko�u�turdu
Bo�az Köprüsünün, çelik halat� koptu
Kar boradan ademo�lunun ödü koptu

Ya�an kar� tuz de�il gözya��m�z eritti
Yetkililerin duyars�zl��� bizleri delirtti
Bereket ki askerimiz yard�ma se�irtti
Birazc�k olsun, teselli olmam�za yetti

Söylesem sözüm geçmez kal�r havada
Elinki toprak alt�nda/bizimkisi havada
Bak, f�rt�nadan kesildi yine elektrik/su
Ders almad���m�z kaç�nc� hadisedir bu

Ah koptu yine nakil hatlar� karanl�k bast�
Yoktu asl�nda bu �airin hiç kimseye kast�
�air, milletimizin yaralar�na parmak bast�
Ac�/tatl� bir kar f�rt�nas� daha geldi/geçti

Vars�n, bu sözlerimden kimileri az al�ns�n
Tüm nakil hatlar�m�z toprak alt�na al�ns�n
Dilerim ki, bu tür olaylardan ibret al�ns�n
Ta ça�da� medeniyet seviyesine ula��ls�n
Bayram Tunca