Mineralller adlı doküman sinifogretmeniyiz.biz sitemizin
kategorisinde yer almaktadır. Bu kategoride
dosyasına benzeyen başka dokümanlar dabulabilirsiniz. Bu kategori de ilkokul 1.sınıf, 2.sınıf, 3.sınıf, 4.sınıf ve ortaokul 5.sınıf, 6.sınıf, 7.sınıf, 8.sınıf dosya ve dokümanlarına ulaşabilirsiniz.
Dosyayı indirmek için aşağıdaki hemen indir bağlantısına tıklamanız yeterlidir.
M�NERALLER
YERYÜZÜNDE VE ÇEVREM�ZDE GÖRDÜKLER�M�Z
Dünyam�z�n meydana geldi�i günden bugüne kadar hava ve suyun etkileri ile de�i�meye u�rad���n�; baz� maddelerin su içinde eridi�ini ve erimeyenlerin ise çökerek tortul kütleleri meydana getirdi�ini, yer katmanlar�n�n incelenmesinden anl�yoruz. Tortul kütlelerin �s� ve bas�nç etkisiyle de�i�ikli�e u�ramas�, ba�kala��m kütlelerinin olu�umuna sebep olmu�tur.
1- Mineral nedir?
Mineraller tabiatta bulunan sabit bile�imli ve genellikle kristal yap�l� maddelerdir. Bile�imleri oldukça kar���kt�r. Halen 1500 kadar mineral çe�idi bilinmektedir.
Minerallerle ilgilenen herkes ilk önce örnek toplamal�d�r. Böylece bir mineral koleksiyonu
meydana getirecek ve bu konuda inceleme, ara�t�rma , kar��la�t�rma yapmas� kolayla�acakt�r.
2- Mineral örnekleri nas�l toplan�r?
a) Örnek toplamak için en iyi kaynak yer kara ve demir yolu yamaçlar�, in�aat alanlar�, ta� ocaklar�n�n etraf�ndaki y���nlard�r. Koleksiyon yapmak için bu gibi yerleri ara�t�r�n�z.
b) Bu i�i yaparken beraberinizde örnekleri sarmak için gazete, defter,kalem, çekiç,keski, büyüteç ve bir de çanta bulundurmal�s�n�z.
c) Örnekleri ayr� ayr� etiketleyiniz ve bir gazete ka��d�na sar�n�z.
M�NERALLER�N SERTL���
Minerallerin birbirinden farkl� sertlikte olu�u, bunlar�n tan�nmas�nda i�e yarar.
Mohs’a göre mineraller, 10 sertlik derecesine ayr�l�r.
1- Talk 6- Feldispat
2- Jips 7- Kuvars
3- Kalsit 8- Topas
4- Fluorit 9- Korendon
5- Apatit 10- Elmas
BAZI ÖNEML� M�NERALLER
KROM�T(Kromoksit)
Yurdumuzun hemen her bölgesinde, özellikle Güney- Bat�, Orta ve Güney-Do�u Anadolu bölgelerinde bulunur.Halen birçok krom i�letmesi vard�r. Metamorfik kayaçlar içinde bulunur
Sertlik derecesi (5,5) ,özgül a��rl��� (4,7), rengi siyah veya siyaha yak�n kahverengidir.
Kromoksit’ten elde edilen krom; parlak, gümü�i bir metal olup otomobil parçalar�n�n , ev e�yalar�n�n kaplanmas�nda kullan�l�r. Genellikle demir veya çeli�in paslanmamas� için nikel astar üzerine kaplan�r.
P�R�T
Demirin kükürtlü bir bile�i�idir. Buna yalanc� alt�n da denir. Kükürt bazen demir elde etmek için kullan�l�r. Kristal olarak bulunur. Sertlik derecesi (6), özgül a��rl��� (5), rengi aç�k sar�d�r.
BAKIR F�L�Z�
Yurdumuzda bak�r ve bak�rl� pirit, Do�u Karadeniz sahilleri, Kastamonu , Çorum, Elaz��, Erzurum, Gümü�hane ve Diyarbak�r illerimizde bulunmaktad�r. Halkopirit en çok rastlanan bak�r cevheridir. Rengi ye�ilimsi siyaht�r ve çok kolay k�r�l�r.
MEMLEKET�M�ZDE ��LET�LEN MADENLER�M�Z VE YILLIK ÜRET�MLER�
ALÜM�NYUM:Alüminyum cevheri (boksit),Seydi�ehir’de kurulmu� olan alüminyum fabrikas�nda üretime ba�lam��t�r. Seydi�ehir ve civar�nda gayet zengin bulunan bu cevher yataklar� Etibank taraf�ndan i�letilmektedir.
ANT�MUAN:Antimuan cevheri üretimi y�lda yakla��k olarak 16213 tondur. En büyük üretimi Tokat-Turhal’da bulunan i�letme yapmaktad�r. Bunun d���nda di�er i�letmeler; Bal�kesir, Bilecik ve yine Tokat illerindedir.
AMYANT: Amyant üretimi y�lda toplam 3913 ton olup bu üretim 12 i�letmeden temin edilmektedir. Ba�l�ca i�letmeler: Bursa- Orhaneli, Eski�ehir- Mihal�çç�k, Çank�r�- �abanözü, Çorum- Alaca, Erzincan ve Sivas- Zara’d�r.
BAKIR VE BAKIRLI P�R�T:Faaliyet halinde 4 adet bak�r ve bir adet bak�rl� pirit i�letmesi mevcuttur. Bak�r i�letmelerinden iki tanesi ve Bak�rl� pirit i�letmesi Etibank’a aittir. Bu i�letmeler: Ergani ve Murgul Bak�r ��letmeleri ile Küre Bak�rl� pirit ��letmesidir.
BOR M�NERALLER�: Memleketimiz bor mineralleri bak�m�ndan çok zengindir. Y�ll�k üretim 287.606 ton civar�ndad�r. Bu üretim Kütahya- Emet , Bursa, Bal�kesir ve Kütahya yörelerinde yap�lmaktad�r.
C�VA: Türkiiye’nin maden ihracat�nda önemli bir yeri olan civan�n y�ll�k üretimi 55.201 tondur. Saf civa �zmir, Konya, U�ak, Ni�de, Manisa dolaylar�nda elde edilmektedir.
DEM�R: Türkiye’nin y�ll�k demir cevheri üretimi toplam 1.553.189 tonu a�maktad�r.
Demir cevheri i�letmeleri:
Sivas- Divri�i, Sivas-Kangal-P�narözü, Sivas-Gürün-Otlukilise, Sivas-Divri�i-Akda�, Malatya- Hekimhan- Karakuz, Ankara-Bala-Kesikköprü, Bal�kesir- Büyükeymir, Bal�kesir-Küçükeymir, Kayseri-Karamadaz� yörelerinde bulunmaktad�r.
KROM: Denizli, Mu�la, Eski�ehir dolaylar�ndaki maden ocaklar�ndan ç�kar�lmaktad�r. Y�ll�k üretim yakla��k olarak 690.000 ton dur.
KÜKÜRT:Kükürt üretimi y�lda toplam olarak 61.519 ton olup üretimin tamam� Isparta- Keçiborlu’da yap�lmaktad�r.
LÜLETA�I: Memleketimizde lületa��, Eski�ehir ili dahilindeki 7 i�letmeden temin edilmekte ve y�ll�k üretim 1234 tonu a�maktad�r.
MANGANEZ:Y�lda ortalama 45 tonu bulmaktad�r. Manganez üretiminde Erzincan ve �stanbul-Silivri’deki maden ocaklar� önemli bir yer tutar.
MERMER
Normal olarak beyazd�r. Fakat genellikle demir oksit, karbon ve serpatinle kar���k oldu�undan sar�, kahverengi ve ye�il olabilir.
�n�aat i�lerinde kullan�lan baz� ince taneli süs kalkerleri hakiki mermer de�ildir.
Mineral koleksiyonundaki mermer parçalar�n� inceleyiniz. Çevrenizden bulaca��n�z mermer parças�n�n üzerine asit damlatarak etkisini gözleyiniz.
Örne�in:Tuzruhu, sirke, limon suyu, mermerde kabarc�klar meydana getirir. Mermerin tan�nmas� bu yolla olur.
GRAN�T
Püskürük kayaçlardand�r. Ekseriya aç�k renkli olup %60 potasyum feldispat ve %30 kuvarstan meydana gelmi�tir.
�nce taneli granit daha ziyade tuz-biber kar��m�n� and�r�r. Sert ve dayan�kl� oldu�undan yap� i�lerinde kullan�l�r.
Koleksiyondaki granit parças�n� inceleyiniz. Kaba granitte üç cins maddeyi görebilirsiniz.
Beyaz cam gibi kristaller kuvars’t�r. Donuk beyaz kümeler feldispat’d�r. Feldispatla kuvars aras�na da��lm�� olan siyah parçalar da mika pullar�d�r.
KUVARS
Yer kabu�unda en çok bulunan minerallerden biridir.
Genellikle beyaz renkte olmakla beraber sar�, kahverengi, pembe, ye�il, mavi, siyah ve renksiz olabilir. Cams� veya ya�l� gibi p�r�lt�l�d�r.
Püskürük kütlelerde bulunur. Ufalanmas� ve da��lmasiyle çak�l ve kumlar meydana gelir. Kireç ve çimento ile kar��t�r�larak harç yap�m�nda kullan�l�r.
Kristal haldeki kuvars, eksenine tam dik olarak kesildi�i zaman elde edilen küçük parçalar bas�nç etkisiyle elektrikle yüklenebilir. Bu nedenle radyo, televizyon ve radarlarda kullan�l�r.
BAZALT
Püskürük kayaçlardand�r. Dünyan�n her taraf�nda bulunan a��r bir mineraldir. Rengi koyu gri ile ye�ilimsi siyah aras�nda de�i�ir.
L�NY�T
En dü�ük kaliteli kömür olup bir gram� 800- 4000 kalori de�erinde �s� verir.
Depoland���nda çabuk ufalan�r ve k�r�l�r. �sli bir alevle yanar.
KALS�T
Yurdumuzun her yerinde bulunur. Özellikle �zmir civar�nda çok saydam billurlar�na raslan�r.
Sertli�i(3), özgül a��rl��� (2,7) dir.
M�KA
Kolayca ince levhalara ayr�labilir. S�ca�a dayan�kl�d�r. Elektrikli ve elektronik araçlarda yal�tkan olarak kullan�l�r.
MANYEZ�T
En önemli i�letmeler Eski�ehir ve Kütahya illeri dahilindedir.Y�ll�k üretim yakla��k olarak 90.000 tondur.
SODYUM SÜLFAT
Sodyum sülfat üretimi Afyon ve Denizli illeri hudutlar�na giren Ac�göl, Konya-Cihanbeyli hudutlar� dahilindeki Terzikan ve Boluk göllerinden yap�lmaktad�r.
ZIMPARA TA�I
Ba�l�ca z�mpara i�letmeleri Mu�la, �zmir ve Ayd�n illeri dahilindedir. Y�ll�k üretim 35.000 tonu
bulmaktad�r.
KÖMÜRÜ(Maden Kömürü)
Zonguldak ili dahilinde bulunan ta�kömürü i�letmeleri Türkiye Kömür ��letmeleri Kurumuna ba�l� Ere�li Kömürleri ��letmesi Müessesesinin �mtiyaz� alt�ndaki ocaklardan elde edilmektedir. Ta�kömürü üretimi y�lda takriben 8 milyon tonu bulmaktad�r.
L�NY�T
Y�ll�k Üretim (Devlet ve Özel Sektör bir arada) 8 milyon tonu a�maktad�r.Belli ba�l� i�letme merkezleri
Tav�anl�, Tunçbilek, Seyitömer, Soma, Bolu, Çorum, Bursa, Elbistan i�letmeleridir.
ALÇITA�I
Türkiye’de alç�ta�� üretimi y�lda takriben 200 000 tonu bulmaktad�r. Bu üretim da��n�k ve küçük ocaklardan yap�lmaktad�r.
K�L( KAOLEN)
Y�ll�k üretimi yakla��k olarak 14.300.000 ton’dur. Bu üretim �stanbul, Bilecik, Çanakkale, Eski�ehir, Kütahya ve Zonguldak illerindeki ocaklardan yap�lmaktad�r.
KUARS�T
Kuarsit y�ll�k üretimi 38.665 tona ula�maktad�r. Ytong ve Ferrokrom sanayiinde kullan�lan kuarsit bu sanayilerin bulundu�u bölgelerdeki ocaklardan üretilmektedir. Üretimin önemli bir k�sm� Antalya bölgesinde yap�lmaktad�r.
MERMER
Mermer üretimi yakla��k olarak y�lda 25.400 m civar�ndad�r. Bu üretimin en büyük k�sm� Marmara Adas� ve Afyon’daki ocaklardan temin edilmektedir. Bunun d���nda �zmit, Bilecik, Denizli, �zmir illeri dahilinde üretim yapan birçok ocak mevcuttur.
S�L�S KUMU
Silis kumu, üretimi y�lda yakla��k olarak 12.930 tondur. Bu üretim �stanbul civar�ndaki Kabakca ve Podima ocaklar�nda yap�lmaktad�r. Silis Kumu cam sanayiinde ve dökümcülükte kullan�lmaktad�r.