Memurlara ‘katılım payı’ şoku

2009 yılı Bütçe Kanunu’na eklenen bir maddeye göre artık memurlar da tıpkı SSK’lı işçiler ve Bağ-Kur’lular gibi muayene parasına tabi olacak. Sosyal Güvenlik Uzmanı Tezel, ilgili maddenin Anayasa Mahkemesi’nden döneceğini söyledi.

1 Ekim’de yürürlüğe giren sosyal güvenlik reformundan önceki yasa Anayasa Mahkemesi tarafından kamu görevlilerinin Genel Sağlık Sigortası’na (GSS) dahil edilemeyeceği gerekçesiyle iptal edilmişti. 1 Ekim’de yürürlüğe giren yasadaki düzenleme nedeniyle memurlar hastanelerde SSK ve Bağ-Kur’luların ödediği muayene parasını ödemiyorlardı. Bütçe Kanunu’nda sözü edilen değişiklik kesinleşirse sayıları 2.5 milyonu bulan memur, eşleri ve çocukları ile birlikte yaklaşık 7.5 milyon kişiyi ilgilendirecek. Yeni yıldan başlayarak memurların da muayene parası ödeyeceğine ilişkin haberleri değerlendiren Sosyal Güvenlik Uzmanı AliTezel, bir önceki yasanın Anayasa Mahkemesi tarafından iptal gerekçelerini hatırlatarak, böyle bir düzenlemeyi Bütçe Kanunu ile yapmanın iptal nedeni olacağını söyledi.

NTVMSNBC’nin sorularını yanıtlayan Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı Ali Tezel, 7.5 milyon kişiyi ilgilendiren konuyla ilgili şu bilgileri verdi:

7,5 MİLYON KİŞİDEN MUAYENE PARASI ALINMIYOR
Şu andaki uygulama gereğince SSK’lılar ve Bağ-Kur’lular için 3 YTL, 4YTL, 6 YTL ve 10 YTL gibi; devlet hastanesi, eğitim hastanesi, üniversite hastanesi ve özel hastaneye gittiklerinde muayene parası uygulaması var. Fakat bu uygulama bütçe uygulama talimatı ile sağlık yardımı alan 2.5 milyonluk devlet memurları ve onların yaklaşık 5 milyonu bulan eş ve çocuklarından olmak üzere toplam 7.5 milyon kişiden alınmıyor.

BENZER DÜZENLEMEYİ İPTAL EDİLMİŞTİ
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 2007’de Anayasa Mahkemesi’nin iptali ile sonuçlanan versiyonu vardı. İşçi, memur, esnaf, ayrımı olmaksızın herkes GSS uygulamasına dahil edilecekti. Fakat Anayasa Mahkemesi kamu görevlilerinin GSS’ye dahil edilemeyeceği, bu kanuna dahil olamayacakları gerekçesiyle yasayı iptal etmişti. Sonra yeni bir düzenleme yapıldı. Özellikle eski memurlar hem emeklilik yönünden hem de genel sağlık sigortası yönünden bu kanundan çıkarıldılar. Bu nedenle de şu anda SSK ve Bağ-Kur’lular SGK’nın çıkardığı SUT (Sağlık Uygulama Tebliği) ile sağlık yardımı alıyorlar. Kamu görevlileri dediğimiz yaklaşık 2.5 milyonu bulan memurlar ise kendi çalıştıkları kurumların bütçelerinden hem kendileri, hem eşleri hem de çocukları için sağlık yardımı alıyorlar. Bunların bütün sağlık harcamaları genel bütçe içindeki sağlık harcama bütçesinden karşılanıyordu.

EŞİTLİK SAĞLAMAK İDDİASIYLA...
Bugüne kadar yaşanan tecrübeler gösteriyor ki, bütçe kanununa bütçe dışı kanunlarla ilgili maddeler eklendiğinde Anayasa Mahkemesi şimdiye kadar hep iptal etti. Bunu da iptal edeceğini şimdiden söyleyebiliriz. Bunun için kahin olmaya gerek yok. Bu durumu SGK, Çalışma Bakanlığı ve hükümet içinde bilenler yok mu? Var ama, “Eşitlik sağlamak istiyorduk, Anayasa Mahkemesi engel oldu” türünden -tıpkı 2007 Ocak ayında yaptıkları gibi- bir sav ileri süreceklerdir.

MAHKEME ÜYELERİ DE MUAYENE PARASI ÖDEYECEK
Öte yandan yine 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu da hâlâ Anayasa Mahkemesi’nde görüşülmeyi bekliyor. Ama bugüne kadar gündemde öne alınmamıştı. Bu uygulama nedeniyle reformun görüşülmesinin öne alınma ihtimalinin yükseleceğini sanıyorum. Bu durumda sadece memurlar değil, Anayasa Mahkemesi üyeleri de hastaneye gittiklerinde aynı muayene parasını ödeyecekler. Daha önceki reformda iptal gerekçeleri arasında ‘kamu görevlileri bu kanuna tabi olamaz’ genel savında Anayasa Mahkemesi üyelerinin de bunun içinde olamayacağı savı vardı zaten. Anayasa Mahkemesi üyesi de bu durumda diyelim bir özel hastaneye gitti, sıraya girip vezneye 10 YTL yatıracak. Eczanede ilacını alırken de bir 10 YTL muayene parası ödeyecek. Özel hastanedeki vezneye, kuyruğa girip para ödemek, yine eczaneye gidip 10 YTL para ödemek, bir kişi için 20 YTL’ye malolacaktır. Bu da kamu görevlilerin gelirlerinde bir azalma anlamına gelir. Aile bireyleri, çocuklar ve eşler için de aynı muayene ücretlerinin ödendiği düşünüldüğünde toplamda epey tutacaktır. Bu da memurlar için ekonomik bir kayıp anlamına geliyor. SSK ve Bağ-Kur’luların tepkilerini bastırmak için çıkarılmış bir haber diye düşünüyorum. Anayasamız gereğince bütçe kanunlarına bütçe dışı maddeler yazılamaz.

Öte yandan Anayasa Mahkemesi’nin 2007 yılı 5510 sayılı yasanın versiyonu olan yasanın iptal gerekçelerine aykırı olacak şekilde bir maddenin de geçmesi imkanı yok. Büyük ihtimalle bu kanun gerek “Bütçe Kanunu’na bütçe dışı kanunlar, ibareler eklenemez” hükmü gereğince partiler veya Cumhurbaşkanı tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşınırsa iptal edilecektir.