SORU BANKASI - ÇALIŞMA KAĞIDI AYRINTILARI

Yazmak, zamanla olgunlaşacak bir olgu. Yaza yaza anlatımınızı bulacaksınız. İlk başta yığın­la hata yapacaksınız, yazdıklarınızı hiç beğenmeyeceksiniz.. Ama yrtmadan yazmaya devam edeceksiniz. Gün geçtikçe yazılarınızın güzel­leştiğini göreceksiniz. Giderek yazdıklarınızla yazmak istedikleriniz örtüşecek. Yazdıklarınız­da kendiniz olmaya başlayacaksınız. Şiirlerini­zi, öykülerinizi, anılarınızı okuyanlar, bu onun yazısı diyecekler. Bu söyleyiş güzelliği, bu ifa­deler ona özgü, diyecekler. İşte bunlar denme­ye başlandığında artık yazarsınız.

Her şey gibi yazı yazmanın da kendine özgü kuralları vardır. Yazının kuralsız olması zaten düşünülemez. Bu kurallardan ilki yazmanın nasıl olacağını öğrenmektir. Bunun yolu da ya­zı işini ustalıkla yapanların eserlerini okumak­tan geçer. Bununla sanatçının yazma işini na­sıl yaptığına dair ipuçları edinmek mümkün olur. Aynı zamanda bilgi bakımından dolmayı da sağlar kitap okumak. Okuya okuya, bilgi bakımından dola dola devam eden sürecin ar­dından .

Roman, ilkokula giden bir çocuğun günlükle­rinden oluşuyor. Aslında bu, bir çocuğun gün­lüklerinden hareketle çocuk eğitimini ele alan, geleceğin büyüklerinin, bugünün küçüklerinin nasıl olması gerektiğini bir çocuğun yaşamın­dan hareketle anlatan bir roman. İşin aslı ?Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla.? atasözü- nün özüne uygun bir anlatımı var romanın.

Bilim edinmek, et ya da balık satın almaktan çok daha zor bir iştir. Çünkü satın aldığınız nesneyi bir kaba kor eve götürürsünüz. Nasıl olduğunu yakından da görebilir, ne kadarını ne zaman yiyeceğinizi düşünürsünüz. Bilimler öyle mi ya? Ruhumuzdan başka bir kaba ko­yamayız onu. Somut değil, soyuttur. Soyut ol­duğu için de niteliğini belirlemek zordur.

Genç şairlerin güzel bir dizesine rastlamak be­ni mutlu ediyor. 0 dizeyi yakama takıp sokak­larda dolaşasım geliyor. Gençlerin cesareti, kuşkulu bakışı bende saklanmış, susmuş şey­leri açığa çıkarıyor. Formüle edilmiş, paketlen­miş bir şiir anlayışları yok bu genç şairlerin. İş­te bu yüzden herkesi şaşırtan başarılı eserler veriyorlar.

Güzel sanatlardan biri üzerinde, tek ve en gü­zel eseri ortaya koyabilmek için derin bilgiye, geniş kültüre ve güçlü bir iradeye sahip olmak gerekir. ?. Onun, bilgi elde etmek için top­lumsal bir kurum olan okula gitmeye, milleti­nin tarihine uzanmaya, kendisinden önceki sanatçıların yaşamını incelemeye ihtiyacı var­dır. Sanatçı, bu kaynaklardan elde ettiği bilgi­leri kendisinde toplayan, değerlendiren ve on­lardan yeni eserler ortaya çıkaran kişidir.

Bir süredir, gazeteleri takip etmedim. Hangi gazeteyi elime alsam ruh sağlığımı bozan yı­ğınla haberle karşılaşıyorum. Hangi sayfayı açsam sinirleneceğim bir haber buluyorum. İyi duygularla güne başlamışken gazeteler saye­sinde biraz sinirli, biraz hüzünlü, biraz bıkkın bir havaya bürünmekten kurtaramıyorum ken­dimi. Ben de, yaklaşık beş ay oldu, onlara bak­mamaya karar verdim.

İnsan, sebepsiz yere duygulanmaz. İnsanı duy­gulandıran değişik kaynaklar vardır. Duygula­rın kaynağı, insanın hayatını devam ettirmesi için gereklidir. Sanatın da bu anlamda bir amacı vardır ve insanın duygulanma gereksi­nimine yanıt verir o. Öyleyse sanat, insanın ya­şamını sürdürme çabasına katkı yapar. Çünkü sanat da insanın duygularını harekete geçiren bir kaynaktır.

Bir süredir, gazeteleri takip etmedim. Hangi gazeteyi elime alsam ruh sağlığımı bozan yı­ğınla haberle karşılaşıyorum. Hangi sayfayı açsam sinirleneceğim bir haber buluyorum. İyi duygularla güne başlamışken gazeteler saye­sinde biraz sinirli, biraz hüzünlü, biraz bıkkın bir havaya bürünmekten kurtaramıyorum ken­dimi. Ben de, yaklaşık beş ay oldu, onlara bak­mamaya karar verdim.

Elle yazmak zaman alıyor ve çok zahmetli. Oy­sa bilgisayarda yazmak hem kolay hem hızlı hem de bilgisayarın silme, kopyalama, yer de­ğiştirme gibi pek çok avantajı var.

Bir toplumun esenliğinde en belirleyici etken, okuryazarlık oranının ötesinde, okuyan yurttaş sayısıdır. İnsanoğlunun en etkili özgürleşme yoludur okumak. Değerini pek azımızın bildiği, elimizin altındaki mutluluk yollarından biridir. Her yüzyılda olduğu gibi bugün de aydınlan­ma yolunda, okumanın yerini tutacak bir seçe­nek daha yoktur.

Çok satmak değer ölçüsü olarak alındı mı he­men bu ölçüyü çürüten örnekler akla gelir. Baskı sayısına göre değerlendirecek olursak, bizim en büyük yazarımız Kerime Nadir olma­sı gerekir. Hıçkırık, Funda gibi romanlarının kır­kıncı baskısına ulaştığı düşünülürse yalnız bu iki romanıyla en çok sattığı bilinen yazarlarımı­zın toplam baskı sayısını aştığı görülür.

Her şehrin, semtin sakini kendi yaşamını kuşa­tan yeri över. Kimileri bu tutumu yadırgar, oysa çok güzel bir duygudur insanın yaşadığı şeh­re, semte âşık olması. Ben İstanbul?u, bir İs­tanbullu olarak överken, başkasının da ?Malat­ya, Malatya yoktur eşin? türküsünü içtenlikle söylemesi çok hoştur. Bir şehrin türküsünü se­vince, o şehre tutku derecesinde bağlanıyo­rum. İstanbul?u övünce, İstanbul Türkçesi de­yince kızanları anlamıyorum.

Her şehrin, semtin sakini kendi yaşamını kuşa­tan yeri över. Kimileri bu tutumu yadırgar, oysa çok güzel bir duygudur insanın yaşadığı şeh­re, semte âşık olması. Ben İstanbul?u, bir İs­tanbullu olarak överken, başkasının da ?Malat­ya, Malatya yoktur eşin? türküsünü içtenlikle söylemesi çok hoştur. Bir şehrin türküsünü se­vince, o şehre tutku derecesinde bağlanıyo­rum. İstanbul?u övünce, İstanbul Türkçesi de­yince kızanları anlamıyorum.

Biz günceli yazar ve güncel üzerinde kafa yo­rarız. Ama güncel üzerinde yazılan yazılarda günceli aşan düşünceler ortaya çıkıyor. Ancak bunlar gazete sayfaları arasında yok oluyor. Bir dönemin aynası ve çerçevesi gazete sayfa­ları arasında yok olmamalı. Bu düşünceden hareketle yazılarımı kitaplaştırmayı düşün­düm.

Gurbet işledikçe şu uzun yıla,
Gözümün yaşında ürperir sıia.
Gönlüm dolaşırken yana yakıla,
Ovada sabahlar, dağda akşamlar.

Eskiden hayatımızın ayrılmaz parçası olan trenler artık yaşamımızdan çıktı. Oysa her in­sanın çocukluğunda trenle ilgili bir hatırası mutlaka vardır. Trenler hepimiz için ayrılığın hüznünü, kavuşmanın sevincini ifade etmez mi? Eskinin konforunu, rahat yolculuğunu sembolize eden trenlerin şimdi hayatımızdan çıkması ne acı!

Omzumda sevda
yükü Yollarda seni aradım
Beste beste, türkü türkü
Tellerde seni aradım

Kara olmadan ak, gece olmadan gündüz, kö­tü olmadan da iyi anlaşılamaz. Müzisyen Antigenides, bir eserini çalacağı zaman, halka ön­ce bıktırasıya kötü şarkılar dinletirmiş. Kendi şarkısını çaldıktan sonra ise halk, onu elleri şi­şene kadar alkışlarmış.

Hiç olmazsa unutmamak isterdim Eski geceler,
sevdiklerimle dolu odalar Yalnız bırakmayın beni hatıralar Az yanımda kal çocukluğum Temiz yürekli uysal çocukluğum Ah, ümit dolu gençliğim İlk şiirim, ilk arkadaşım, ilk sevgim

Âh o kadrini bilmediğim günler
Koklamadan attığım gül demeti
Suyunu sebil ettiğim o çeşme
Eserken yelken açmadığım rüzgâr

Memleket isterim Ne başta dert ne gönülde hasret olsun Kardeş kavgasına bir nihayet olsun
Memleket isterim Ne zengin fakir,ne sen ben farkı olsun
Kış günü herkesin evi barkı olsun

Eli değnek tutar tutmaz Çoban oldu;
Sardılar sırtına bazlamayı On altı yıl güne verdi karnını,
On altı yıl koyun güttü, kavalsız İnsanlardan ağayı tanır,
Adını bilmez sorarsan, Hayvanlardan Karabaş?ı Günü yetti, bıyığı bitti, Okundu künyesi, Gitti, davulsuz zurnasız.

Eleştirmenin bir sanatçı ya da eseri hakkındaki değerlendirmeleri, görüşleri elbette önemlidir. Ancak bu, eleştirmenin bir sanatçı ya da eseriyle ilgili her şeyi söyleyeceği anlamına gelmez. Eleştirinin de bir sınırı olmalıdır. Eleştiri­de neyin söyleneceği, neyin söylenmeyeceği bilinmelidir. Görüşler açıklanırken ifadeler doğru seçilmelidir. Kelime ve cümlelerin vur­gusu doğru saptanmalıdır. Uzmanlık alanı dı­şındaki bir konuda görüşler açıklanmamalıdır. Aksi takdirde böyle bir eleştirinin okur gözünde bir saygınlığı kalmaz.

Ne vefasız geçmişten
hayır var Ne gelecekler imdada koşar Çoktandır
tekneyi aldı sular
Çoktandır ümitler sende ölüm

1 Nihayet romanı bitirdi.
2.Bu onun, üzerinde kuyumcu titizliği ile çalıştığı en önemli eseriydi. 3.Uzun süredir güzel bir roman üzerinde durmadan çalışıyordu. 4.Şimdi merek içindeydi, acaba bu eseri diğerleri gibi beğenilecek mi? 5. Eserine gururla baktı.

Bir okul çocuğuna göre dışarısı, okul duvarların dışında karışanı olmayan uçsuz bucaksız yer demektir. Bir hasta için dışarısı, yasaksız bir yerdir. Bir mahkûm için dışarısı, hürriyetin bir diğer adıdır.

Diller buz dağı gibidir. Onların, suyun üstünde görünenden daha çok, altında olan kısımları vardır. Zaten bir dili iyice bilmenin dilde kalem oynatmanın yolu ?da suyun altında kalan kısmı keşfetmeye bağlıdır. Şair ya da yaza olmak istiyorsanız, bu buz dağlarının altını keşfedin.

Bir eserin oluşumunda plan çok önemlidir. Ayrıntısına kadar düşünülmüş bir plan yapılmadığı zaman nitelikli bir eserin ortaya çıkması oldukça zordur. Bu eser ortaya çıkarsa oldukça karmaşık olur. Çünkü eserin yazılması rastlantılara bırakılmış olduğundan, eserin basit bir bölümüne gereğinden fazla önem verilebilir.

O zaman başından
aşkındı derdi
Mermerci oyardı,
taşı delerdi Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi.

Düşünme, insanın en temel özelliğidir. İnsan düşünmeyince hür olamıyor. Bu yüzden hep düşünüyor. Bununla da yetinmiyor. Düşündüğünü söylemek istiyor. Söylemezse, yine kendini hür hissetmiyor. Düşündüğünü söyleyerek çevresindekiler bilinçlendiriyor. Böylece hem kendisi hem çevresindekiler mutlu oluyor.

Taşlıca Koyu?na girişte, sağınızda, tepelere yaslanmış mezarlar karşılayacak sizi önce. Sonrasında koya asını veren bedri rahmi Eyüboğlu?nun fırçasından çıkmış, bir kaya üzerine resmedilmiş bir balık resmi? Boynuz Bükü? nü günlük ağaçlarının kokusu, size gündüz düşleri gördürecek güzellikte.

Bahçede ılık bir rüzgârla palmiye ağaçları hafif hafif sallanıyor. Hava bin bir türlü güzel çiçek kokusuyla dolu. Bahçe boydan boya amber çiçekleriyle kaplı.

Yazar kelimelerle düşünür. Kelime hazinesi güçlü olanlar diğerlerine göre daha sağlıklı ve etkili eserler ortaya koyar. Shakespeare?in eserlerinde seksen bin Goethe?nin eserlerinde elli bin civarında kelime kullanıldığı kelime hazinesinin önemi anlaşılacaktır.

Doğu yamacı yemyeşil ormanlarla örtülü olan Gülveren tepesinin yamasında çırılçıplak. Çünkü oraya bir köy sokulmuş bütün yamaç çizgi çizgi sel yatakları, kısır tarlalar ve ciflerle allak bullak olmuş.

Süs, lüks denebilecek hiçbir hâlini bilmiyorum. Pek sade giyinir, saatine altın kordon takmayacak kadar süs eşyasından nefret eder, kolonyadan başka hiç­bir koku sürünmez, işlemeli gömlekler, mendiller kullanmaz, altın başlı baston taşımaz, hele paradan âdeta tiksinirdi. Mecbur kalmadıkça paraya Elini sürmezdi. Gençliğinde kalemi ile kazandığı maaş olarak aldığı parayı bile hemen babasına getirirdi.

Derneğin eğitim ve öğretim çalışmaları arasında ço-cuklara enstrüman öğretmek, müzik kültürü vermek, seslerini geliştirmek; yoksullara müzik öğretmek; yüksek okul öğrencileri arasındaki kabiliyetleri tanıtmak; bunlara, yetişmeleri için ödünç para vermek veya burs sağlamak gibi faaliyetler yer alıyordu. Dernek bu işleri yürütebilmek için çeşitli kollara ayrılmıştı.

Kişinin titiz olanı, olmayanı, işini gerçekten seveni, sevmeyeni vardır. Titiz olan, işine gerçekten gönül vermiş olan, sürekli güçlüklerle karşılaşır; onları kendisi oluşturur. Titiz olmayanlar İse gönülleri de düşünceyi de körelten kolaylıktan ne yapsalar kurtulamaz; sonra da: ?Çabucak başarıyoruz işte!? diye övünürler.

Dar kapısından başka aydınlık girecek hiçbir yeri ol­mayan dükkânında tek başına, gece gündüz kıvıl­cımlar saçarak çalışan Koca Ali, tıpkı kafese kon­muş terbiyeli bir aslanı andırıyordu. Uzun boylu, iri pençeli, kalın pazılı, geniş omuzlu bir pehlivandı. On senedir bu karanlık içinde ham demirden dövdüğü kılıç namluları bütün Anadolu?da, bütün Rumeli?de, sınır boylarında büyük bir nam kazanmıştı.

I. Örneğin kürsü, rahle gibi tahta eşya üzerine ya­pılan süsler oyma, kakma işleridir.
II. Demirin eğil­mesi, bükülmesi ile yapılan süsü tahtada, tahtaya özgü süsü çinide görmek mümkün değildir.
III. Mer­meri yontma yoluyla hangi süs yapılabilirse sa­natkâr, mermere o süsü yapmıştır.
IV. Süsler, süsle­nen maddeye göre değişir.

Sahne dediğimiz üç duvarlı dünyanın güneşi, yağmuru, rüzgârı, sarayları... yalancı olduğu hâlde, orada yaşanan hayat, duyulan zevk, çekilen ıstırap seyirciye hiç de yalancı gelmez. Aksine, o kadar gerçek hissini verir ki bizi kendine asıl hayattan daha sıkı bir şekilde bağlar. Perde kalkar kalkmaz görünmeyen sihirli kuvvetler tarafından kendi dünyamızdan çekilip alınırız. Oyun boyunca, biz artık kendimiz olmaktan çıkar, başka ve âdeta kendimize yabancı insanlar hâline geliriz.

I. Ben kedisine, Garcla'ya götürülmek üzere bir mektup verdiğim zaman işi hemen üzerine alan, hiçbir saçma soru sormayan, başkasına bu görevi­ni söylemeyen, mektubu muhatabına götürmekten başka bir şey istemeyen insanlar İstiyorum.
II. Me­deniyet, yalnız ve yalnız böyle insanlar aradığını avaz avaz bağırıyor.
III. Böyle bir adamın istediği her şey olur.
IV. Bu adam, dünyanın her memleketinde, her şehrinde, her kasabasında aranır.

İnsanın kendi yaşadığı şartlan beğenmemesi ve daha iyisini düşünme yeteneği sayesinde bugünkü keşifler, icatlar meydana geldi. Bunlar durmadan mükemmelleşti. ...

Bizim konuşma kusurlarımızdan birisi ?takılganlık? tır: Yalnız zihnimizin takıldığı üzerinde dönüp dur­mak! Örneğin kendi işimiz... Herkese bir bezginlik­tir çöker. Eğer makamınız, yaşınız gereği beraber ol­duklarınız, yanınızdan ayrılamayacak kimseler ise vay hâllerine: Dinleme mahkûmları, biraz sonra kü­rek mahkûmlarına dönerler. ?Evet fendim!... Yaaa efendim!... Ne güzel demişsiniz efendim!...